Thuthak (News)

Friday, January 19, 2018

SEHKHOLHSA MITE SAPNA, DIKTANSAKNA, LEH PAHTAWINA



SEHKHOLHSA MITE SAPNA, DIKTANSAKNA, LEH PAHTAWINA
(Rom 8:30)

Rom 8:30 pen sau het lo napi, a thu tuun lian mahmah a, leitung pianma thu pan kipan leitung bei ciang dong huam hi. Sehkholhna (predestination), sapna (calling), diktansakna (justification), leh pahtawina/thupisakna (glorification) ciin thulu tuamtuam a khen a thulu picing a zang a gelh theih hi mah leh, tutungin a lompi in a sau lo thei penin gelhkhit i sawm ding hi.

Rom Laikhak a Huampi a Etna
                Rom kici, Thuciam Thak sung a laibute laka khat pen Sawltak Paul in Rom khua sung a Pasian in a it, misiangtho hi ding a sapna a ngah mite kianga a laikhak ahi hi (1:1, 7). Hih laibu Paul in a khakna hang tawh kisai mi tuamtuam ngaihsutna kibang lo a, pawlkhat in, ‘Pasian in mihingte a hotkhiatna ding thu a genna hi,’ a ci pawl omin, pawlkhat in, ‘upna hang a diktansakna hi a gennop bulpi,’ ci a, ‘Jew mite leh Gentail mite pumkhatna thu hi,’ a ci zong om hi. Bangbang hi leh, Rom laikhak sungah, mihingte hoihlohna, mihingte siat dimdemna thu, a dik lo, a hoih lo kimlai hehpihna hang a upna tawh ama sehkholhna leh sapna pana diktansakna a kingahna leh, Thuciam Thak a laikhak dangte mah bangin, tua diktansakna a ngah mite nuntakzia ding tampi a kigelhna laibu manpha ahi hi.

Pasian in A Sehkholhsa Mite Sam
                Hih Rom 8:30 i sim ciang a masapen-ah, Pasian in a sehkholhsa mite a sapna thu Paul in gelh hi (sehkholhna leh sapna pen thu lianpi nih hi mah leh, khen loin i genkhawm mai ding hi). Pasian sehkholhsa mite (predestined person) a sapna tawh kisai-in, tua sehkholhna pen, ama ading a siangtho leh paubanna om lo ding a leitung pianma pek pana a teel, tapa hihna, Tapa Jesu Khris tungtawna kingah leh hong kilangkhia ahihna laikhak/laibu dangte i sim ciangin kimu thei hi (Eph 1:4; 1 Pet 1:20).
                Hih Pasian in a sehkholhsa mite a sapna tawh kisai pen, Pasian vangliatna leh thupina, na khempeuh ama hoihsakna bang a uk, makaih, bawl ahihna a phawk lo, a um lo, leh a thei lo mite adingin a zakdahhuai mahmah thu ahi hi! Bang hang hiam cih leh, pawlkhat sehkholhsa nei, pawlkhat nei lo, sehkholhsa mite samin, a sehkholhloh mite sam lo, cih pen deidanna a nei Pasian hi, ci uh hi.
                Pasian sehkholhna leh teelna tawh kisai, mihing ut leh utloh, mihing hoihsak leh sakloh lam hi lo hi. Pasian in mitampi lak pan a ‘sehkholhsa’ Abraham ‘teel’ a, minam thupi suaksak dingin a teenna gam panin ‘samkhia’ hi. A tate lakah sila tapa Ishamel teel loin, Isaak na teelzaw a, hoih tuamna hang zong hi loin, Isaak tate lakah Esau sangin Jacob na teelzaw a, Israel minam hong piangkhia hi. Hoih leh hoihloh, cin leh cinloh, pilna siamna lam hi loin, a pianma uh pan a ama thupha a sang ding a Pasian in a teel hi a, Pasian vaihawmna pen mihingte adingin dotna bawl leh gensiat theih hi lo hi (Rom 9:6ff).
                Paul in Efesate a laikhakna leh Peter’ laigelhna sungah kimu mah bangin, mihingte mawhna hang a si ding kimlai, hong honkhia ding a leitung pianma pan a sehkholhna bangin Jesu Khris leitungah hong pai a, a it mahmah a Tapa neihsun Khris (John 3:16) tung tungtawnin, a hat het lo, mimawhpi mah i hih lai-in Pasian in Tapa Jesu Khris tawh hong lakkhia-in, mihingte mawhna hangin singlamteh tungah Jesu in sihna hong thuak hi (Rom 5:6-8).
                Pasian in a sehkholhsa mite sam ahih manin a sehkholh mite in peel loin Pasian mu/um ding ahih manin mission na sep a, Lungdamna Thu (Gospel) tangko pen kisam lo hi, cih ngaihsutna mi pawlkhat in nei hi. Ahi zongin Paul mahin, Lungdamna Thu um dingin a pulak mi a kisapna, zaksak a kisapna leh zak a kisapna thu gen a (Rom 10:13-15), upna pen thu zakna panin piang a, tua zakna pen Khris thu kigenna hangin om hi (Rom 10:17) ciin gen beh lai hi.
                Kua teng Pasian in a sehkholhsa hi hiam, cih kithei lo a, tuate tungah Lungdamna Thu hilh a, Pasian a ding-a a samkhia ding thu-ummite i hi hi. Lungdamna Thu Johan laibu sungah Jesu in a nungzuite a sapna hang pen a kimang tawntung ding gah a gahkhia ding ahihna thu gen hi (Joh 15:16). Tua hi a, nang sehkholhsa na hi hiam? Sehkholhsa na hih a, sapna ngah na hih leh tua bang a sehkholhsa mite in Pasian a muhtheihna ding a vaipuak/tavuan nei na hihna mangngilh kei in.

Pasian in A Sap Mite Diktangsak
                Pasian in a sehkholh mite sam a, a sap mite midik tangsak hi. Hih laiah a poimawh mahmah theih ding pen, a sehkholhsa leh a sap mite pen a hoihna uh hang hiam, a pil a siamna, leh hauhna hang hiam hi loin, mawhna hang a si ding kimlai, a hehpihna hang a dik lopi diktangsak hizaw hi.
                Hi laia ‘diktangsak’ (justified) kici pen a kammal bul lamah, thusitna zum a kizang kammal (legal term) hi a, dik lopi diksakna, mawh napi mawhsaklohna, midik a pulakna (to declare righteous) hi a, midik a bawlna/kikhelsakna lam hi lo hi (not to make righteous person). Cihnopna-ah thukhenna zumin midiklo khat diktangsakin a mawhna tawh kituak daan (punishment) tawh kipelhsak thei a, ahi zongin tua pen a mihing bawlhoih ahih kei leh kikhelsak a siangthosakna hi lo hi.
                Pasian in sehkholhmite sam a, tua mite Jesu Khris sisan tawh diktangsak cihna ahi hi. Tua diktansakna pen a sehkholhna leh sapna mah bangin thukham zuih zawh man hiam a kingah hi lo a, hehpihna hang a Jesu Khris tungtawna dintansakna kingah ahi hi (Rom 3:26; 4:21-24). Mihing hoihna, na hoih sepzawhna, sum le pai hauhna leh gamtatna pha tawh a kingah hi lo a, Pasian hehpihna hang a hong piakkhong Jesu Khris upna hang a kingah ahih manin kisialhpih ding bangmah om vet lo hi (Eph 2:5-9; Titu 3:5).
                Hih diktansakna pen ‘pianthakna’ i cih hi a, piang tuung, mi dik lopi hehpihna hang bek a dik a pulakna, diktansakna ahih manin, Khristian nuntakna-ah ‘piancilna/kibulpatna’ ahi hi. Tua bang a hehpihna tawh upna hang diktansak mi pen, Pasian in ama mi hihna Kha Siangtho tawh ciamteh hi (Eph 1:13; 2 Kor 5:5). Tua pen Jesu Khris in vantungah a kahtoh ding ciang a nungzuite ading a Huhpa (Advocate) a cih ahi hi (Joh 14:16, 26; 15:26). Diktansakna ngahin, mawhna daan pan suakta-in, dikna leh Kha Siangtho hong kipia ii sila kisuak-in, tapa za ngahin Pasian pen Abba, Pa hong cisak hi (Rom 4:3, 23; 6:8; 8:15; Gal 4:5-6).
                Ei hoihna hang hi lo, hoih lopi mah hoih a hong pulak a, upna hong pia a, Tapa Jesu Khris hong sawl a, mawhna hang a si ding kimlai tawntung nuntakna hong ngahsak ahih manin, ei hoihna leh theihna, pilna siamna leh hauhnate, Pasian maiah kisialhpih ding om zenzen lo hi.
                Tua diktansakna hangin Jesu Khris tungtawnin – nuntak tawntungna (Rom 5:18), daihna/lungmuanna/peace (5:1), Pasian hehpihna sungah upna tawh lut theihna (5:2a), Pasian minthanna/thuupina ngah ding lametna (5:2b), Pasian ta hihna (8:15; Gal 4:6), Pasian tawh kilemkikna/reconciliation with God (Rom 5:9, 10; 2 Kor 5:18, 19) cihte kingah hi.
                Hih Rom 8;30 sungah ‘sianthosakna (sanctification)’ om lo hi. Sehkholhna, sapna, diktansakna, leh pahtawina bang loin, sianthonsakna pen mihing lam pan hanciam leh sep ding kihel ahih manin hih munah kigelh kha lo hi mai thei a, ahi zongin tom khatin gen leng hoih ding hi. Sehkholhna, sapna, diktansakna, sianthosakna, leh pahtawina pen Khristiante pianthak pan sih nung ciang dong a kalsuanzia ahi hi.
                Diktansakna pen gensa mah bangin, lungsim khempeuh kikhel vilvel a, na hoih lo sem lo, ngaihsun lo, bawl thei nawn vet lo ding a diksakna hi lo hi. Mawhna tungtawn a kingah ding Pasian hehna pan a itna hang a diktansakna hi a, mawhna sila a om pen dikna sila a om ding a diksak, Pasian deihna bang a nuntakna dingin diksak, tua a makaih ding a Kha Siangtho piak hizaw hi. A mawh mihing mihinna (the nature of human sin) pen kipaikhia khin tuan loin, tua mah tawh nisim galdona a neiden kihizaw hi. Tua pen Jesu Khris in a gen, pumpi deihna nial a, nisim a singlamteh pua a amah zuih ding a cih ahi hi (Luk 9:23).
                Sianthosakna pen diktansakna pan kipan hi a, a paipai, a kizomtoto (in process) ahi hi. Paul in 1 Kor 1:2 ah Korin pawlpi mite ‘Jesu Khris a sianthosak mite’ ciin na gen a, Jesu in zong a nunzuite ading-a a thungetsakna-ah zong Pa Pasian kiangah a nungzuite pen ‘thutak, ama thutak tawh nuntak ding a siangthosak’ dingin ngen a (Joh 17:17), Gentiles mite a siangthosak zong Kha Siangtho ahihna thu Paul mah in gen hi (Rom 15:16).   
                I nisim nuntakna pen mainawt a, Topa lama picinna lam manawh ding i hi hi. Diktansakna pan kipan to a, kalsuan to, Topa ading a nuntakna manpha leh ama hong deihna bang a kalsuanzia a kisin toto i hi hi. I nuntak lai teng hoih bucing cih om thei lo hi.  
                I nuntakna ngaihsun leng, pianthak/diktansak hun lai sangin mainawtin, Topa lamah i picingzaw hiam? Pasian thu leh deihna bang a kalsuan sawm mel lo, mainawt sawm tuan lo, sia le pha khen thei lo naungek suak tuung/ciil bangin nawitui bek khawng lamen den lai i hi hiam? Hebrute laikhak gelhpa in naungek bang a nawitui duhden a cihte khawng i hi kha hiam, cih pen kingaihsuthuai mahmah hi.

Pasian in A Diktansak Mite Pahtawi  
                Pasian in a sehkholhsa mite sam a, a sap mite diktangsak a, a diktansak mite pahtawi hi. Hi laia pahtawi cih pen Grik kammal edoxasen (Eng. He glorified) pana hong pai hi a, mihing lam hi loin, Pasian in thupisak, vangliansak, a pahtawina ahi hi. Hih ‘glorified’ kici pen mihingte sihkhit ciang a pumpi kikhel a, a si thei nawn lo ding pumpi tawh Pasian in a laih, a kikhelsak (change) genna hi diak hi. Meelkikheelna mual tungah Jesu in nungzuite thum paipih a, a meel a kikheelna pen, hih Pasian in a sehkholhsa a sapte, diktansakna a piakte a pahtawizia/thupisakdan ding hi, ciin kigen hi.
                Ahih zongin hih pahtawina pen leitung om hun sung a Pasian mite in zong a ngah ding uh zong om hi. Rom 8:14 pan i sim ciangin, Pasian’ Kha in a makaih mite Pasian tate hi a, tua Kha in Pasian ta hihna ngahsakin, tua tungtawnin Pa Pasian pen Abba, Pa hong cisakin, Jesu Khris tawh a kibangin Pa Pasian gamh le go luah theihna kingah hi. Tua bek tham loin, Khris thuak haksatna bang thuak a, thupina/minthanna ngahkhawm dingte i hi hi.
                Mi tampi in Pasian hang a pahtawina, tawntung nuntakna ngah nuam mahmah napi hangin, Jesu Khris’ thuakna bang a thuak ding ki-ut het lo hi. A taktakin, Rom 8:16, 17 sungah kimu bangin, Jesu Khris tawh gamh le go luahkhawm, a thuakna bangin thuak a, a thupina/minthanna a ngah bang ngah dingin Lai Siangtho in hong hilhzaw hi.
                I lamet, i mitsuan taktak bang hiam? Khris nungzuihna pen leitung ciang bek tawh hi thei lo hi. Thudik thumaan ngaihsun leh zui a, ama ading a muanhuai leh, amah bang a nungta ding i hi a, a nung i zuih Pa taang a leitunga om zong kihi hi.

Thukhupna
                Hih Rom 8:30 pen a a bul lama a thu kigente thukhupna hi, ciin a ngaihsun pawl om hi. Mihingte hoihlohna, ginatlohna, Pasian natawm in tua hoihlohna hang a khahzan (Gk. paradidwmi, gave them overniv) zawzen ahihna kimu hi. Ahi zongin, tua bang zahta a sia leitungah zong Pasian in geelna nei veve hi. Mawhna tawh suak a, nungta a, Adam mawhna hang a si ding kimlai, hehpihna hangin lampi hong bawlsak a, leitung pianma panin eite adingin sehkholhsa na nei gige hi.
                Pilna-siamna, hauhna sum le pai, leh na hoih sepzawh man hi loin, ama adingin hong sehkhol a, ama thu up theihna dingin zak theihna dingin lampi hong honsak a, tua tungtawnin amah pana hong pai upna tawh a Tapa neihsun Jesu Khris hong piak, Honpa leh Gumpa in kisang thei hi. Tua Jesu Khris upna/saanna pen, Kha Siangtho tawh ama mi hihna hong ciamteh a, piangthakin, nuntakna thak, mawhna daan tawh a kipelh, ama lamah paubanna om lo, hong hisak hi.
Jesu Khris up a, saanna pen a zawhna/beihna hi zenzen lo a, nuntakna thak bul kipatna ahi hi. Jesu Khris mah bang a nuntakna a nei ding, nisim a khangto a, picingzaw sem, thuak a kul leh zong thuak a, ama deihna banga nungta dingin, mihing mihinna neusak semsem a, Jesu Khris leh a deihnate liansak semsem dingte i hi hi. Tua lampi-ah, thuakna, haksatna, bawlsiatna, pampaihna, huatna, leh a nuam het lo thu tampi om ding a, a lang lamah zong pahtawina, minthanna, leh thupina Pasian hang a ngah hun bang zong om kha ding hi.
                Tua khempeuh khit ciang, hih leitung nuntakna bei ding a, pahtawina, thupisakna taktak, nuntak tawntungna, leh nuam lo om nawnlohna munah teeng dingin Pasian hun khat ciangin sihna panin hong thosakin, a si nai lote zong hong kikhelsak ding a, nuamden ta ding hi!

T. Sawm Lian
Daihna Cabin || 19/1/2018