Thuthak (News)

Sunday, November 15, 2015

KINGAIHSIATNA PAN SUAHTAKNA

KINGAIHSIATNA PAN SUAHTAKNA


Kingaihsiatna [depression] pen tuhun leitung in a buaipih mahmah khat ahi hi. Khangnote lakah tam diak ahih manin khangnote lakah mah le mah kithat [suicide] tam hi. Kingaih[sut]siatna pen lunggimluatna leh lungkiatna tawh kizom a, tuate pen khauhual tawh kinai mahmah hi. Tua khauhual tawh hong kizop ciang kahna leh kikhenna piangsak ahih manin a patauhhuai leh a veihuai mahmah thu ahi hi.

Kingaihsiatna i cih bang?
               Mihing nuntakna ah dah hun leh haksat hun pen a om ding mah ahi hi. Ahi zongin kingaihsiatna [depression] i cih pen tuate bana haksatna mihing tunga om ahi hi. Mi kingaihsia i cihte pen lametna nei nawn lo, amah a panpih ding om lo a thei tawntung, mi khempeuh pen ama lang pang, amah a it om lo a thei, lungdamna nei thei nawn lo, cih banga nungtate ahi uh hi. Tua ngaihsutna in leitung nopsaklohna, leitung cimtakna, thalawplohna, leh luangkiatna piangsak ahih manin tua bang mite in amau leh amau kithah ding pen a baih leh a lampi om sun hi-in thei uh hi.

Kingaihsiatna – Koi pan kipan?
               Kingaihsiatna kici pen a tuam a midangte tungah pana hik (virus/bacteria) tawh a kingah hi lo hi. Kingaihsiatna pen, ‘Ngaihsutna hoih lo mihing lungsim sunga omden, a hoih lam ngaihsutna sanga hong liatzawk mana hong piang hi,’ ci leng kikhial lo ding hi. Ahi zongin ngaihsutna hoih lo a nei khempeuh mi kingaisia cihna hi tuan lo hi. Tua kingaihsiatna pen bang hanga hong piang hiam?
               Tagah genthei kisa lua-in, huh leh panpih ding nei lo lua hi a kitheihna; lawm le gualte bangin sum le pai leh silh le teen kicing nei lo kisakna; pampaih leh bawlsiat thuak diak hi a kitheihna; deihsak ding nei lo leh panpih ding nei lo hi a kitheihna; nungak-tangvalte adingin lawmngaih tawh kikhenna, leh adgte… pen kingaihsiatna hong pianna bulpite kha ding hi. Ahih leh hihte pen maan taktak mah hiam? A kingaisia mite pen pampaih leh bawlsiat tuam hi-in, genthei lua leh huh ding leh panpih ding om lo taktak mah hiam?

A taktakin ci leng…
A taktakin ci leng, i ngaihsutna pen dik khin het lo hi. Kingaihsiatna a hang tuamtuam [a tunga i gente] pen hoih takin kanpha leng thu neucik peuh na hi thei hi. Lawmngaih tawh kikhen mana kingaisia mite bang, kha kunkun lo a lampi dik a zuih uh leh lungdamna mah ngah veve uh a, genthei lua a kitheite bang amau sanga gentheizaw a tam dan tuat cian uh leh kingaihsiatna ding hi loin, tha thak lakna in kizang thei hi.
Tagah hi a kitheih luatna, pampaih, bawlsiat tuam hi a kitheih luatna cihte pen a taktakin ci leng, tagah Bill Clinton pen US president hi thei a, Mahatma Gandhi, Nelson Mandelate khawng zong thong sung tam veipi mah lut uh hi. Winston Churchill sanginn pan a kihawl khiat hang a thak ah lut in Napoleon bang zo thei a, kha thum sung bek sang a kah Thomas Alva Edison in electric bulb mukhia thei veve hi. A taktakin a kisam zaw pen lungkiat pahpahna hi loin, ‘a hoih lama haksatna zat siam,’ ahi hi. 

Deihteelna pen nang aa…
Pasian in deihna nei-in hong piangsak a, sia leh pha ‘deihteelna’ bel nang khuatah koih hi. “Haska lua” ciin Jesu leh a nungzuite na kigui-awk ziau leh nang leh ke’n gupkhiatna thu kici za lo kha ding hi hang. Leitung a mi thupi a kigente – Isaac Newton, Henry Ford, Abraham Lincoln, Mahatma Gandhi, Nelson Mandela, William Carey, Hudson Taylor, Judson, leh adangdangte pen haksatna, lawhsapna leh langbawlna tampi pan a gualzote hi uh a, haksatna a tuak hun un, ‘kei cing lo mah hi’ng’ ciin kigui-awk mawk leh mi lawhcing kici ngei lo ding hi.
Mite in nidang ciang hong theihden ding a mi thupi suak ding lam i gennop bulpi hi masa loin, kingaihsiatna hanga a manpha mahmah nuntakna a zang khial leh, khualhual bek a lametna a nei mite tungah, ‘khauhual bek pen lametna leh lampi om sun hi lo’ cih a gen nuam i hi hi. Mihing masapen pan kipan haksatna om a, mi tampi in a thuakzawh uh, ngaihsut khialh manin kha kunin, kingaihsiatna tawh hun mawk beisak ding maw? Hi lo e, Pasian in deihteelna nang tungah hong koih hi. Na lungdam pen ni leh na haksat pen hunin, a hoih lam zuan ding maw, a sia lam zuan ding, cih pen nang deihteelna ah kinga hi.


Suahtakna – Midang na kisam hi
               Mihing ngaihsutna pen a sia leh a pha ciin kikhen thei ding hi. Hih a sia lam hong liat luat ciangin buaina leh kingaihsiatna piang hi, cih i gen khin hi. Tua bang a hong liatluat ma-in bangci kalsuan ding?
               Pasian in hih leitungah nang bek hong koih lohna bang hang hi ding hiam? Khat guak a khuasuak zo ding hi leh bang hangin Pasian in midang bawl ding hiam? Adam in amah guak a nuntak nuam a sakloh mana nang leh kei tuni in hih leitungah a om i hi hi! Tua hi, banga i gennop, ‘mihing khempeuh in midang kisam hi hang.’
               Nang leh kei, a hat het lo, a thanem leh pilna siamna lamah zong mi a baan zo lo khat in i haksate ei bekin zawh i sawm mawk pen dik thei lo hi. Ngaihsun mah dih ve, leitunga mi minthang pen leh mi thunei pen khat ahi US president, amah a huh ding mi bangzah nei hiam? Amau gam sunga mi pil penpente mahin huh, panpih ahih manin vangnei, thupi in na lianpi sem zo bek hi. Tua mah bangin, na haksatna, ngaihsutna hoih lo pan na suahtakna dingin midang huhna nget ding maizum kei in.

Suahtakna – Na ngaihsutna kikhel in
Norman Vincent Peale in, ‘Zawh a om hi-in kithei sin dih ve, sauveipi na kingaihsut leh a taktak hong bang ding hi’ ci hi. Kingaihsiatna pen guallehna ii vanzat hoih pen hi a, tua ngaihsutna hoih lo pen kikhel kisam hi.
               Leitung pen nang adingin a hoih lo bekbek, mite zong a muanhuai lo leh nang hong langpan vive hi-a na ngaihsutna kikhel in. Nang hong huh ding na kiim na kiangah Pasian nasem bangzah hiam om uh a, na sabuai-ah zong Lai Siangtho om hi lo hiam? Leitungah hong it lo, hong ngai lo leh hong langpan tampi om phial mah leh, nang hong it, hong ngai leh na haksatna hong huh nuam tampi om ahih lam mangngilh kei in.
               Leitung nuntakna-ah khatvei leh haksatna i tuak a, khatvei leh lungdamna i ngah hi. Nang na theihcian loh mana mi khempeuh in leitung pen nuamsa lua dingin tuat kei in. Haksa mah leh thuak a, haksatna a kizosak lo mite ahi, ka kiim na kiangate lungdam hi-a na theih mite! Ngaihsutna hoih lo, siatna leh a hoih lo thu bekbek ngaihsutna panin a hoih, a manpha ngaihsutna nei in.

Suahtakna – Midangte huh in
               A ngah ding bekbek a na kikoih leh cik mah ciangin na lungnuam ngei lo ding hi. Nang zong huh kisam cin a, midangte in zong na huhna kisam hi. Na sep theih leh mi sep theih kibang lo ding hi. Na sep nop leh mi sep nop kibang lo ding hi. Mi na hoih sep bang sese sep a kul hi kei, nang sep theihna ah sem lel in.
Huh ding bek lamen-in, midangte in nang tungah a pha hong bawl ding bek ngakin, na lungkimna ding a hong gamtat bek uh na ngakngak leh, tua pen haksa mahmah ding a, tua bang a omloh ciang hehin, nek ding nei loin, lungkia in, mihing leh Pasian mawhsakin, a tawpna-ah khauhual peuh manin na kikhai ding hi. Tua khauhual tawh kikhai na ngap ciang dong pen a lampi sau mahmah ding a, tua lampi na tot laiin lam pialin a hoih lamah ‘na hoih sepna’ tawh lampi maan tawn thei hi teh.
Midang na huh ciangin zong ‘kihuhsak’ lua se kei in. Lungdam hong koh kik ding uh leh amau tung panin na lianpi lamen se kei in. Na hoih na sep ciangin zong ‘kisemsak’ lua se kei in. Tua ahih kei leh na nasep hoih, midang na huhna pen nang adingin hehna suak thei hi.
              
Suahtakna – Manpha takin ‘hun’ zang in
Midang na huh ciangin na ‘hun’ pen manpha taka a zang na suak hi. Kingaihsiatna pen hun awng tam neih luat man zong hi thei hi. Siatna kici limlim pen hun awng hauh luat man hi nuam mahmah hi.
Hun awng hau lua, ngaihsutloh ding teng ngaihsun, seploh ding teng sem, tua hanga kingaihsiatna tam mahmah hi. Pumpi adingin exercise lak, Lai Siangtho sim, naupang tawh kimawl, nasep kician neih [khasum a tam leh tawm thu tuam], nasepna ah citak ta hun zat, adngte. pen kingaihsiatna a pianlohna ding a vanzat hoihte hi a, a neisate adingin zong suahtakna ding lampi hoih mahmah ahi hi.

Thukhupna
               Hih leitungah haksatna pen nang bek hi loin mikim in tuak hi. Gentheihna a thuak nang bek hi lo cin a, sum le pai haksa nang bek hi lo hi teh. Leitungah tagah nangbek om loin, lawmngaih tawh a kikhen nang kia na hi kei. Na thuakna pen haksa mah in teh, ahi zongin midangte thuakloh a thak na thuak om kei; mite’n zong thuak a, zo uh hi. Midangte huhna a kisapna leitungah om na hih manin midangte huhna ngen-in, mi muanhuai kamkuppih-in, midang tungah na hoih sem in; a kigui-awk lel dinga leitungah piang hi lo na hi, cih phawk in. Pasian in deihna neiin hih leitungah tomcik sung adingin hong piangsak a, tua pen nang’ na ‘deihteelna’ zangkhial in tomsak sawnsawn ding maw? Hi lo e, haksat hun, lungkiat hun, huh ding leh panpih ding nangawn a om nawnloh ciangin zong Pasian in hong sam den a, bangzah taka a mawh a khial mite zong maisak thei hi. Ama sungah zawhna om a, a itna bei hun cih om ngei lo hi. “A kimuh thei hun lai-in TOPA zong unla, a nai-a a om lai-in Amah sam un” [Isa 55:6].

12.11.2015 || 23:59
Daihna Cabin

Thursday, October 29, 2015

JOHAN 1:14 TAWH KISAI

JOHAN 1:14 TAWH KISAI


Johan 1:14 sung pen Lai Siangtho sunga Jesu Khris mihing hong suahna a kigenna mun leh Lungdambawl hun khawng cianga kisim mun mahmah ahi hi. Tua banah Jesu Khris hihna a kigencian mahmah mun ahi hi. Tedim kam tawh a kitei Lai Siangtho a kizang tangpi pen ‘Tedim Lai Siangtho Puahphatna’ leh ‘Phuahphatna a kipuahpha kik’ ah, Tua Thu mihing hong suakin kote lakah hong om a, itna nei-in citak mahmah ahih manin Pasian' pianzia a neihna ka mu cian uh hi. Hih pianzia pen Pasian' Tapa khat bek hihna tawh a neih pianzia ahi hi” ciin kitei hi.

Mihing or cilesa hong suakna pen bel kician takin kigen hi. Ahi zongin a ban ate pen sim nuam mahmah napi, a kammal bulte gennop hong gen het lo tawh kibang hi.
a)     itna nei-in, cih kammal pen a paubulzawte-ah kimu lo hi.
b)     citak, cih zong kimu tuan lo hi.
c)     Pasian pianzia, hih zong koi pan kila ahi diam, paudangte ah kimu lo hi [kei muh ngeiloh version pan kila ahih leh thei nuam ing].

‘Context’ pen Lai Siangtho teina ah a thupipen hi, kici hi. Ahi zongin hih munah, bang hanga hih bangin a thu kilaih gawp mawk ahi diam, cih ka ngaihsut ciang, ‘tua hang hi ding hi’ cih theihna ding a thu ka mu kei hi. Hih [Johan 1:14] sunga a thupi mahmah,
a)     kote tawh omkhawm, kici pen Jesu Khris leitungah hong pai taktak ahihna, laibu gelhpa [Johan] in mit tektek tawh mu-in, a khut tawh lawng, ann nekhawm, tui dawnkhawm uh ahihna teci ahi hi.
b)     gualzawhna mu uh, hih in zong Pa Pasian Tapa, Jesu Khris’ gualzawhnate – Meelkikhelna, Jerusalem lutna, a nalamdang bawlte, a sihna, thawkkikna leh vankahnate [amah bek tham lo, midang in zong] mucian ahihna teci ahi hi.
c)     hehpihna [grace, charitos] tawh kidim, Jesu simloh mihingte lakah hehpihna tawh a kidim khat zong om lo hi. Tua pen Pasian ahihna, leitung mihingte tawh a kibatlohna ahih manin thupi diak hi.
d)     thudik [truth, aletheias] tawh kidim, Jesu simloh leitung mihingte lakah thudik a gamta zo kuamah om lo hi. Jesu pen thudik tawh a kidim ahihna in Pa Pasian hong sawl, Pa Pasian Tapa diktak ahihna hong gencian a, thupi mahmah hi.

Hih atungate panin, ‘itna nei’ cih leh ‘citak’ cih pen Pasian hihna tuam hi peuhmah lo a, a neih thu-in bel mihing khempeuh in i neih hi lel hi. Ahi zongin, ‘hehpihna’ leh ‘thudik’ tawh ‘kidim’ i cih ciangin, mihingte lakah hih bang pianzia a nei a om lo hi. Hehpihna nei leh thudik tawh a nungta a om tei hangin, tua bang tawh a kidim om lo ahih manin Pasian ahihna kician takin kimu thei pah hi.

‘Lai Siangtho puahphate a thusim lo leh a zahtak lo’ cihna hi loin, Lai Siangtho tei a haksat dingzia thei kawmin, “Bang hangin Lai Siangtho puahphapha hang, a kisam lua lo [e.g. ‘leh’ leh ‘le’ peuh] buaipihpih i hiam?” a ci nuam ka hi hi. Kician deuh takin ‘enphakik’ thei lo ding i hiam?

Meilipi [hell] hong tun ding ahih liangloh hang, ngaihsuthuai veve lo hiam?


Lai Siangtho (Puahphatna) leh a dang khat etkakna:

6Pasian in Johan kici mi khat kamtai dingin hong paisak a, 7Mi khempeuh in ama thugenna za-in tua khuavak a uptheihna dingun tua khuavak thu a gen dingin a hong pai ahi hi. 8Tua Johan mahmah pen khuavak hilo a, khuavak thu a gen dingin a hong pai ahi hi. 9Ama gen khuavak taktak pen zong leitungah hong tung khin a, mi khempeuh a taan' khin hi. 10Amah, leitungah om a, amah tawh leitung a kibawl hinapi-in leitung mite in amah na thei khalo uh hi. 11A khua leh a tui-ah va pai a, ahi zongin a khuapih a tuipihte in ama thugen na ngailo uh hi. 12Tua bang hita se leh ama thu ngai-in amah a um mite khempeuh tungah Pasian' tate suahtheihna ding thu a pia hi. 13Tua bangin Pasian' tate suahna pen leitung ngeina nute pate sung panin suahna tawh hiloin Pasian sung panin suahna ahi hi.
14Tua Thu mihing hong suakin kote lakah hong om a, itna nei-in citak mahmah ahih manin Pasian' pianzia a neihna ka mu cian uh hi. Hih pianzia pen Pasian' Tapa khat bek hihna tawh a neih pianzia ahi hi.

6 Mihing hong suak, Pasian’ hong sawl, a min Johan; 7 teci dinga hong pai hi a, tua khuavak teci ding, ama tungtawnin mi khempeuh in khuavak a up theihna dingin. 8 Amah pen tua khuavak hi loin, khuavak adingin teci ahi hi. 9 Tua khuavak pen a dik khuavak, mi khempeuh taanin leitungah hong paikhin hi. 10 Amah leitungah om khin a, leitung ama tungtawnin a kibawl hi napi, leitung in amah thei lo hi. 11 Ama aa hi napi, a painate’n saang lo hi. 12 Ahi zongin mi tampi in amah um uh a, tuate tungah Pasian’ ta hihna zaa pia hi, ama min a um mite tungah; 13 tua pen sisan, cilesa’ deihna leh mihing deihna pan hi loin, Pasian pan ahi hi.
14 Tua Thu cilesa hong suak a, kote tawh omkhawm hi. Ama gualzawhna ka mu uh a, Pasian Tapa neihsun’ gualzawhna; hehpihna leh thudik tawh a kidim.

·        A masa pen thumal 198 pha a, a nunungzaw pen 153 bek pha hi. Hih dan bangzah hiam om lai ding hi.

·        Amasa bel sim nuamzaw kha ding hi; a thu sangin a simnop ding thupisak zaw i hi kha tam?


Monday, September 21, 2015

LUNGDAMKOHNA LEH HOPIHNA

LUNGDAMKOHNA LEH HOPIHNA


         Pasian in i thuumnate hong dawngin, tukum [2015] May leh June kha sangkhak sung, damlohna hang tawh Thuampui ka phak theihloh hang, geelna bangin Hnahlan leh Champhai khawk a pawlpite tawh hun nuam zangkhawm thei ka hih manin hampha ka kisa a, hunpha hong ngahsak Pasian leh hun nuam taka hong zatpih khua pawlpite tungah lungdam kong ko hi. Tua bang a hun ka zat khit ciangin June 23, 2015 in Aizawl panin Bangalore zuanin, nitak nai 11:00 kiimin ka sangkahna ACA cidam takin ka innkuan un ka tung uh hi.

Hnahlan Khawk Vanna
         April 20, 2015 in ACA panin cidam takin Champhai tungin sai ding pawlkhat ka sai khit ciangin Hnahlan khawk van dingin ka kithawi hi. Keimah banga lunggulhna a nei Upa Kap Go [Hnahlan khawk makaipi] leh Pa Vial Sawm Piang [Tedim a Lai Siangtho sangkah] om uh ahih manin amaute tawh kithuza-in, paikhop ding geelna ka nei uh a, tua banah Pasian ading a thasial ngei lo, Lia Mamang in zong hong zui thei hi.
         May 14 in Vaikhawtang khua lam zuanin, tua zan biakpiakna hun nuam takin ka zang uh hi. A zing sun ciang pawlpi inn kimah thungetna nei-in, zan hun pen biakpiakna hun ngeina-in ka zang uh hi. May 16 zingsangin Hnahlan khua zuanin, tua zan biakpiakna nuam takin zangin, a zing, Nipi ni pen misi om ahih manin sun biakpiakna kinei thei lo (misi a om ciang biakinn khempeuh kikhak) a, ahi zongin zan hun nuam takin ka zang uh hi. Pawlpi mite in deihsakna tak tawh ni khat hun zatkhop ding a lunggulhna uh kamkhum hong leel uh ciang, ciahsawm kimlai ni khat ka taam kik uh hi. Sun hunin biakinn ah Khawk Siapa makaihna tawh khangno pawlkhat tawh Pasian thu holimna nei-in, Pastor quarters ah Upa leh numei makaite in Khawk makaipipa tawh holimna nei uh hi. Nitak ciangin holimna a kihel khempeuh in ankuang umkhopna neikhawmin, suakta takin kamkupna hun limci kinei thei hi. Zan hun pen biakpiakna ngeina in kizang hi.
         May 19 in Vapar lam zuanin, tua zan biakpiakna kinei a, a zing ni 20 zan zong biakpakna hun zong kinei kik hi. Ni 21 in khe tawh Murlen khua pha dingin dingkhia-in, galkap a khuan ciah laitak Tg. Go Suan Mung zong hong kihel thei ahih manin lam pai nuamin, gim zong kiphawk man lo phial hi. Murlen khua, Zomite ading a mi pil, mi siam tampi a pianna khua, biakinn kilam thak a kizo siang nai lo sungah kikhawmin, nuam kisa hi. A zing sun ciangin Upa leh a om thei pawlkhat tawh holimna nuam takin sun thapai in kinei a, kei ading mahmahin manpha ka sa hi. A zan ciang zong biakpiakna hun nuam takin ka nei kik uh hi.

Champhai Khawk Vanna
         May 27 niin Kolkata a Lai Siangtho a sin Upa Pau Lian Sang tawh Champhai Khawk van dingin Vengthar, Champhai panin ka kipan uh hi. Zan khat biakpiakna hun nuam zangkhawmin, ni 28 in Zokhawthar ah ka pai uh hi. Zokhawthar pawlpi in biakin gol mahmah lam uh a, maban tampi a neih lai uh hangin, tu ciangciang a sepna uh zong thupi mahmah hi. “Zan khat hun hong zangkhawm lai ni” ciin hong kho uh a, a zing ciang Ngaizawl pai sawm ka hih man un Zokhawthar pan Ngaizawl phaksuak ding hi sa thei loin ka ciahsan mai uh hi. Hong itna uh thupi hi.
         Ni 30 in Champhai pan Ngaizawl pai ding, mawtaw lah Champhai pan a pai om lo ahih manin Pa Robert N. K Hau in, “Ka bike na zang un..” hong ci ahih manin tawldam takin Ngaizawl ka tung uh hi. Champhai Khawk Khangno Khawmpi masapen Sesih ah kizang ding ahih manin, kisuanglah simsimin geelnasa bangin Ngaizawl lamah ka pai uh hi. Khangnote khawmpi laitak ahih manin kikhawm a om diam ci-a ka ngaihsut pen, zan biakpiakna hunah numei-naupang, nupi-papi hong kikhawmin, biakinn dim kikhawm om veve a, Lungdamna Thu gena a khua uh a phate tungah a lungdamna uh lian mahmah cih ka mu a, thupi ka sak banah, a pha thei om zel leh cih a lunggulhna thu uh zong hong gen hi.
         June 1 in ciahkik in ni 2 in New Champhai pawlpi ka pha kik uh hi. Kikhop nuam mahmah hi. Ni 3 zan pen Ngur khua ah zangin, Ngur pawlpi biakinn thak ah ka khatvei kikhopna ahih banah, khangnote lawp uh ahih manin lasak leh biakpiakna nuam mahmah hi. Zing ciang a Leisenzo pha ding ka hihna uh tawh ka ciahkik theihna dingun Upa T. Thang in bike hong zangsak ahih manin zong lungdam hi.
         June 4 in Leisenzo pha ding, amau khua mawtaw pai lo ahih manin Sesih mawtaw ah ka pai uh hi. Sesih ka tun uh ciang Pa Lang Mang tawh kituakin, ‘khe a paitoh ding cih mawk...’ ciin bike hong la a, bike nih tawh kei leh Upa Sang hong khato uh ahih manin tawldamin, Pasian a zahtakna uh leh hong itna uh thupi ka sa hi. Tua zan pen biakpiakna hun zangin, pawlpi inn a tam nailoh uh hang kikhawm pen nuamin, kithalawp hi. A zing sun hun pen pawlpi inn kimah thungetna neiin, zan hun pen biakpiakna hun nuam takin ka nei kik uh hi.
         June 6 in Sesih ah paisuk in, Leisenzo pan Upa Pum Do Lian leh Upa Vung Cin Khai in hong zuisuk a, Kiginni nitak leh Nipini sun leh zan biakpiakna hun ka zang uh hi. Sesih pawlpi pen lawp mahmah uh a, lasak nuamin lamna-dianna tawh phatna kinei ziahziah hi. Sesih leh Leisenzo khuate pen zindo siamin, holimna hun zong nuam takin hong neihpih uh ahih manin manpha ka sa hi. June 13, Kigini nitak pan Nipi zing leh zan biakpiakna hun nuam takin Champhai pawlpi ah zangin, Nipini sunin Upate tawh holimna nuam takin Pastor Quarters ah ka nei uh hi.

Lungdamkohna
         Hnahlan leh Champhai Khawk vanna-ah nuam taka hun hong zatpih pawlpi khempeuh, nuam taka zin hong do a, neihsa siit lo a hong nesak a hong zangsak innkuante - Upa Do Cin, Vaikhawtang; Upa Khampi leh Pa Thang Lian Mung, Hnahlan; Upa Nang Ngaih Lian leh Upa Khai Za Dal, Murlen; Upa N. Chin Thang, Vengthar; Upa Go Thang leh Pa Lang Kap, Zokhawthar; Upa Thang Khan Zuang, Ngaizawl; Upa Ngul Sian Thang, New Champhai; Upa Pau Nang, Ngur; Upa Pum Do Lian, Upa Dai Khen, Upa Cin Dong, Leisenzo; Upa Dal Go Thang, Upa N. K Dal, Upa Do Za Nang, Pa Nang Kap, Sesih; sun ann/lamsap hong pia mimal leh a diakin Hnahlan, Vengthar, Zokhawthar, Ngaizawl, leh Sesih pawlpite; tha hong pia a, a kisam bang hong vansak Sia Gin Lam Thang leh a seppihte, nuam tak leh picing taka Hnahlan Khawk sunga hong makaih a, lam paiman nangawn hong sikhsak Upa Kap Go, ko khawkvan teng ankuang umkhopna hong neihpih banah, keima mimal mahmah, “Sangkahna ah innkuan in pai ta ding na hih manun..” ciin ‘sunsiah’ hong tuun Vapar ZBC tungah lungdam ka ko kikkik hi. Na sup na baina khempeuh uh Pasian in a zah tampi in hong thukkik ta hen.
         Hnahlan leh Champhai Khawk vanna panin a lungdamhuai mahmah pen, khua tamzaw-a biakpiakna ah Upate  leh numei makaite meel muh ding tam hi. Memberte etteh theih dingin om cihna hi a, lungdamhuai hi. Khangnote lakah Pasian thu duh pawlkhat om ahih manin zong lungdamhuai sa ing. Tua banah, Lungdamna Thu hanga kalsuan, ko bang lel hong tutpih a, holimna hun nuamtak hong neihpihdente Pasian na zahtakna uh thupi ka sa hi.

ACA Pai Kikna Thu
         Ka geelna bang hi leh ni 20 in Champhai pan Aizawlah giaksuk in, Thuampui ah Kigini nitak hun zang ding ka cih pen ka tapa damlohna hang tawh ni 21 tan kisut (injection) kul ahih manin ka pai thei kei hi. Deihsak taka hun hong pia Thuampui pawlpi tungah zong kisuanglah pipi in lungdam ka ko hi.
         Ka Pa Cinte innkuan in, “No innkuan a pai ding na hih manun Upate leh Siate samin innah thungetna khat nei ni” ciin thungetna hunkhat hong zatpih uh ahih manin thusiam ka sa a, tua banah Nipini [June 21] in Upa Pian Thang, U Hlutea, leh Pa Nang Do Thangte innkuanin ankuang umkhopna hong neihpih uh ahih manin amaute tungah zong hih Laitai tungtawnin lungdam thu ka ko kikkik hi.
         June 22 in Champhai pan dingkhia-in, Bangalore dong ka tonpih ding Mama s/o Upa T. Thang tawh tonin, Sia Dal Go in lampi ah hong muakin, “No zong hong tung mai un, zing ciang ka inn uh pan (Mama tawh) paikhawm mai un” hong ci ahih manin a inn uah ka giak uh a, ak hong gawh sawnsawnin, ZBC pawlpi kiphuhcil lai thu leh theihhuai thu manpha tampi hong hilh ahih manin gilvahin, manpha ka sa hi.
         June 23 in ka vanleng uh 12:30 a lengkhia ding pen 2:15 ah sotto uh ahih manin Pasian thupha hi. Lampi hoih lo ahih manin lamsau lamah ka pai uh leh lampi buannawi, lam naal lua ahih manin nai 2 zong ka lapkei dektak uh hi. Ahi zongin vangleng hong tu pak thei lo ahih manin nai 3 kiim ciang ka lengkhia thei pan uh hi. Kolkata ah vanleng laihin, Mungmung in vanleng tuan a cimtak manin buaina tawm khat a om hangin, nai 9:15 pawlin cidam takin Bangalore vanlengtual ka tung uh a, ka omna uh zuan suakin, zan nai 11 pawlin ka tung uh a, Siamah Nem Khan Cing (M. Th., final) inn ah kinga in, an ne in ka giak uh hi.
         Ka inn (quarters) ding a hong piak uh pen a omte in kisuanna ding mu pak lo ahih manin guest house ah ka innkuan un kalkhat sung ka om khit uh ciang midang khat a piak khitsa uh (amau om nai lo) tawh kibelhei in, July 1 in lawmte tawh inn puahsiangin ka inn thak uah ka giak pah uh hi. Ka inn uh pen common/sitting room, kichen (an huanna) leh lupna khan (ekbuk zong om pah) hi a, ko adingin nuam mahmah cih ding hi.

Thukhupna
         Keima mimal mahmah ka vaksuk ka vaktohna ah thu hong ngetsak a, niangtui man ding ci a neih man hi lo phal man a hong piate khempeuh tungah zong Laitai tungtawnin lungdam kong ko kik hi. Note thungetsakna, huhna leh lamlahna hang bek tawh hih ciang a tung ka hih manin mai lamah zong thungetna-ah hong phawk zel uh, ciin kong cial thuahthuah lai hi. I omna ciatah Pasian in hong kithuahpih zelzel hen.


T. Sawm Lian
ACA, Hosur

Wednesday, April 8, 2015

OPEN LETTER TO SIA KHAMPEEK

OPEN LETTER TO SIA KHAMPEEK

 
Dear Sia Khampeek,
Founder and CEO
Tongsan Weekly Newsletter


Pasian huhna tawh tu ciangciang, haksatna tampi kawmkal panin a hunhunin Tongsan laihawm mel muh theih ding a nong hanciam manun, nang leh na seppihte khempeuh tungah keima mimal mahmah in lungdam kong ko hi.

Tunai-in, kumpi panin theihpihna (registration) ngah cih thu leh, tua tawh kizuiin, a laidal mahmah zong a lianzaw a nong hawmkhiatna uh ka muh ciang khantohna lianpi in ka tuat hi. Lai lam a manphatna/poimawhna thei a, na hanciamna uh, Pasian in zong hong thukimpih hi dingin lamen ing. A kiamsuk lam hi lo a, a hun zui a khantohna i muh manin lungdam hi.

Kum 2012 in Mizoram a Presbyterian pawlpi in a pawlpi sung ua laihawmte leh a kisam bangbang lai khet nading offset printer khat Teng 49 (49 lakhs) in lei hi (Synod Report 2012, p. 127). Amau pawlpi’ hawmkhiat Synod Newsletter kici colour tawh kikhen khasimin copy 1,17,000 hawmkhia uh hi. Tua banah copy 20,000 val khasim in – Kristian Tlangau (31,000), Ramthar (25,000), Kristian Thalai (34,000), Agape (36,000), Kristian Naupang (21,000) hawmkhia uh a, kum 2012 sunga offset pana sum muh laka a meet (profit) bek pen Rs. 1,998,892/- hi-in, lai lam nasepna limlim pana a meet (profit) uh Rs. 4,906,506/- ahi hi (SR 2012, p. 269).

Nung kum masa in Aizawl, Mizoram pana nisim a suak thukizakna khat ‘Vanglaini’ kici, laimai 12 (colour laimai 4) a neite in laikhetna hoih mahmah lei uh hi. Vanglaini pen nisimin copy 30,000 val kihawmkhia kici hi. Tunai in, Lamka a Zomite a thukizakna ahi ‘Lamka Post’ in multi web offset (colour printer) Teng 58 (Rs. 58 lakhs) man lei thak uh cih thu kimu hi (Hmasawnna Thar, Jan. 16, 2015), Zomite a mah ahi ‘Manipur Express’ zong colour mah kikhen hi. Tua banah Lamka a EBC phualpi a zat ding colour offset zong Teng 24 val (Rs. 24.04 lakhs) in leithak uh hi (Angels Vision News, March 2, 2015). Tukum mahin Lamka a Hmasawnna Thar kici, Hmarte thukizakna khet nadingin Hmar mipite panghuanin project khat nei uh a, teng 5 (5 lakhs) ngah nadingin mi 50 in Rs. 10,000/- tek piak theih hi leh, ci-in tangko uh hi.

Zosuante omna mun tuamtuamah tua bangin hanciamna leh khantohna lianpi om hi. Kawlgam sungah kumpi hoihlohna hang a ukcipna pana suakta zaw deuh a, nasep theihna hong omna tawh kizuiin, khantohna khat Kawlgam Zomite lakah a om manin lungdam hang.

IT lamah khantohna lianpi a om hangin, lai manphatna pen kiam thei tuan lo hi. Mi tampi in internet tungtawnin a theihnop uh mu-in, a zat ziahziah uh hangin nisim, kalsim, khasim thukizakna leh laibu’ manphatna kiam tuan lo, a sim, a deih mi tam semsem veve hi.

Sum le pai, thu le la tawh mapan zawhna ka neihloh hang, mun tuamtuam pan a sem a bawl, a gim a tawlte leh, neih man hi het lo a phal man leh Zomite itna hang, leh Lai manphatna thei a piakkhiatna tawh Tongsan khet nading setpi lei nading a sum le pai tawh ma a pang khempeuhte hangin angtang in, ka pahtakna thu kong pulak hi. Amaute khempeuh minam a bawlpa Pasian in nusia het lo ding hi, cih ka um hi. Mai lamah haksatna leh thu nawngkai tampi a om phial zong, mainawt a, khantohna lianzaw sem nei a, kalsim bek zong hi lo, nisim a hawmkhia zo ding leh, a laimai mahmah zong a behlapto zo zel dingin Pasian in hong ompih-in thupha hong pia zelzel ta hen.



Deihsakna tak tawh…

T. Sawm Lian, India
April 8, 2015 || 15:13

Monday, February 23, 2015

KHRISTIAN INNKUAN LEH PIAKKHIATNA

KHRISTIAN INNKUAN LEH PIAKKHIATNA


Thupatna
               Bucinlohna leitungah, ettehtaak het lo innkuan pana khangkhia khat adingin, “Khristian innkuan leh piakkhiatna” cih thulu tawh thugelh pen a haksa leh a kisuanlahhuaipi ahi hi. Ahi zongin, leitungah a bucing mimal/innkuan om (ngei) lo (ding) a, a bucingte bekin a gen/gelh dingin koih leng hih leitungah Khristian innkuan thu a gelh om ngei lo ding ahih manin, mi khempeuh in a kisap leh a manpha mahmah ahihna hang tawh hih thu hong luikhia ka hi hi.

I Lamet Khelh Khristian Innkuan
               Lai Siangtho sunga i pupite innkuan ngaisun kik dih ve. Adamte nupa in zeetna nang zo loin (Pian. 3:6), a tate zong kithat hi (4:8); Abraham’ pa Terah pen milimbia hi a (Josh. 24:2), Abraham in Pasian thuciam a ngak zohloh mawhin (Pian. 16:4) buaina lianpi piang hi. Isaak, Jakob, David, Solomon, Siampi Eli, etc. innkuante zong bucinlohna leitungah, a bucing lo innkuan ahihna uh kimu hi. Tua bang buaina tuamtuam a neihna uh hangin amaute pen Khristian innkuan (Pasian ta/innkuan) hi lo, ci ding i hi hiam?
               Hih na lai sim tawmvei tawlnga inla, na pawlpi/veng/khua sungah etteh ding ngaihsun dih ve. A nuntakna uah etteh ding a hoih na sak pawlkhat om kha ding hi (om lo thei lai!). Ahi zongin amau innkuan bang lianlian a nuntak ut tuan lo ding hi teh; bang hang hiam cih leh mihing mah tua mi/innkuan pen mi pawlkhat in – a gilo, a huaiham, a phun hat, mi a simmawh, mite khantoh ding a khakkhak, mi a haza, vengte adinga cimtakhuai innkuan in a ciamteh uh zong hi thei hi!
               Khristian innkuan i gen ciangin vantungmi om khawm banga siangtho leh hoih dingin i lamen hi. I khial hi! I tehna piciang lianin thupi lua ahih manin. Lai Siangtho a innkuante ngaihsun loin, mihing mah ahi makai/siate innkuan peuh a bucing dingin lamenin, Pasian sangin mihing i thupisakzaw kha zel a, ei le ei i kithanemsak thei hi.

Khristian Innkuan Kuate?
               A tunga dotna, “Pupite’ innkuan sung zong tua bang bilbial ahih manun, Pasian innkuan (tuhun Khristian innkuan) hi lo ci ding i hiam?” “Hi lo” kici thei lo ding hi. Amaute innkuan sungah haksatna leh buaina om hangin, Pasian in taisan tuan lo a, amau zong Pasian taisan tuan lo uh hi. Mihing lungsim tawh a bucing thei lote bucinsak teitei sawm i hih manin Pasian ta/innkuan hi lo banga i ngaihsut hun om thei hi. Pasian thukhenna ngaihsun loin ei ngaihsut-tawmna tawh, ei zong i bucinlohna thu kitheihmawh bawlin thukhenin, mi i mawhsak pahpah manin i khial zel hi.
               Tua ahih leh tuhun a Khristian innkuan i cih kuate hi ding? Bangci bang innkuan hiam i lamet? Joshua in a sih dek kamvaikhakna huna, “Kei leh ka innkuanpihte in Topa’ na ka sem ding uh hi” (Josh. 24:15) pansana kitel i thulu pen, etteh theih dingin Nun tapa Joshuate innkuan nuntakna i theih a om hiam? A ta, a tu, a tusawnte nuntakna panin Khristian innkuan hih nadingin etteh ding bang om hiam? Thuciam Thak hunah, Timoti’ nu leh a pi thu-um ahihna leh a pa Greek (thu-um maw um lo kithei lo) ahihna i mu hi (Sawl. 16:1; 2 Tim. 1:5). Timoti pen a nu leh a pite in hoih takin pantah hi dingin lamethuai hi.
               Etteh ding kician zong a om lua lo, ‘Khristian innkuan hoih’ neih sawm a i hanciamna-ah Pasian mah i mitsuan kisam hi. Khristian innkuan sungah a bah leh thazawm deuh zong om kha ding a, khatveivei kitot-kiselna leh buaina zong om ding hi, cih pen bucinlohna leitungah i mangngilhloh ding leh, tua bang hun a om khak ciangin zong Pasian kiangah thuum a, ama deihna banga a nungta, Khristian innkuan i hih ding i kideihsak hi.
               Tua i lunggulh Khristian innkuan pen – “Pasian zahtak a, ama deihna bang hi hiam cih a kan innkuan; Mihingte thu sang a Pasian thu a thupingaihsut zaw; Mite a gensia, a haza, a langpan hi lo a, Pasian bawlsa a mihingpihte a zahtak leh a khantoh ding uh a deih; Itna neiin, khat le khat kihuh a thalawp leh ahi thei tantan a mite a huh innkuan; Ama phuhsa pawlpi leh kipawlna tuamtuamah phatuamngai takin a sep dingte citak leh muanhuai taka a sem; Pasian tungah biakna tau a lui tangtang innkuan hi” ci leng kikhial lo ding hi.

Khristian Innkuan Poimawhna
               Leitung ki-ukna leh vaihawmna khempeuh laka a masapen leh poimawhpen innkuan ahi hi. A poimawhna zah mahin innkuan hoih neih ding haksa hi. Eden huan pan kipan mihingte tungah innkuan a omkhop poimawhna Pasian in hong theisak khin hi. Mi khempeuh in innkuan hoih hih ki-ut ciat a, ahi zong poimawh i sak dan leh, nei dinga i hanciam dan kibang lo hi.
               Mihing i nuntakna-ah: minal–innkuan–pawlpi–khua etc. cih bangin a banbanin zai semsem hi. Mimal a cidam kei leh innkuan kicidam thei lo a, innkuan a cidam kei leh pawlpi/khua/minam cidam thei lo hi. Cidam lopi in khantoh theihloh hi.
                Khai pen hoih taka a gah theih nadingin a kung a cidam kisam hi. Tua mah bangin Khristian biakna-ah zong a thaguipi innkuan a cidam ding kisam hi. Tua ahih kei leh Khristian biakna pen cidamin khangto thei lo ding hi. Pawlpi/minam/gam sungah Khristian innkuan (taktak) a tam ciangin – ki-itna hong khang ding a, kihazatna hong kiam ding hi. Kigensiatna hong tawm ding a, kipahtawina hong tam ding hi. Kideidanna hong kiam ding a, sepkhop siamna hong khang ding hi. Nuakna hong tawm ding a, lungdam taka sepna hong tam ding hi. Kimawhsakna hong tawm ding a, a bucing lo i hihna i kiphawk ding hi. Tua hun ciangin Pasian pen thu bek hi loin i nuntakpih taktak ta ding a, Pasian gam hong zai semsem ding hi.

Khristian Innkuan leh Piakkhiatna
               Mi masate pan kipan Pasian in a mite tungah pilna, thahatna, hansanna, galzawhna, vangletna, cina damsak theihna, nek le dawn, leh kisap tuamtuamte a hun zuiin “pia” toto hi. Thukham a zui zo lo, a si ding mihingte hong it luat manin a Tapa Jesu Khris nadongin hong “pia” hi. Tua ahih manin piakkhiatna pen Pasian a nei, Pasian ta, Khristian kici innkuante adingin sep ding thupi leh poimawh ahi hi.

Mihing mahmah kipiakkhiatna: Piakkhiatna laka a thupipen leh manphapen Pasian ading a hingtanga kipiakna hi a, tua pen Pasian biakna maan taktak ahi hi (Rom. 12:1). Sawltak Paul in hingtanga kipiakzia ding Rom 12:2-13:14 sungah kician takin gelh hi. Tua banah, kikhop hun ciang a Pasian phat ding a kalsuan khiatna, midangte adingin thu ngen a, a kisam mite panpihna, Pasian hanga mite simmawha om laitakin zong lungduai taka thuakna, itna neiin, Pasian hong piak pilna-siamna zatnate zong hingtanga kipiakna ahi hi.
               Abraham pen a hingtangin kipia loin, Ur khua panin paikhia nuam kei leh Pasian in thupha pia lo kha ding hi. Tua mah bangin Jesu nungzuite pan kipan tuhun ciang dongah Khristian ci a, Pasian biakna a kalsuan theihna pen hingtanga kipiakna hang ahi hi. Tua bang a hingtanga kipiakhia innkuan pen i lamet Khristian innkuan ahi hi.

Sawma khat piakna: Thu-upna dik lo i ci diam, thadah man ahih kei leh ze-etna hang hi ding hiam, Sinai mualtunga a thukham kipiate zuihzawhlohna hang a Jesu hong paina thu paulap-in, mi pawlkhat in “Thuciam Thak hunah sawma khat piak kisam nawn lo” ci uh hi. A taktakin Jesu in piakkiatna, midang adinga a hoih nasep thupisak mahmah a, tua banah ngeina luite a phiat ding hi loin, a kicingsak ding ahihna gen hi (Mat. 5:17).
               Sawma khat pen Sinai mual tunga thukham a kipiak hunma (kum 500 ma) pekin Abram (Abraham) leh Jakob in pia khin uh hi (Pian. 14:17-20; 28:22; Heb. 1-10). Sawma khat pen Pasian aa, Amah (A nasemte tungtawnin) piak ding, a pia lote in a guuksak ahihna, a pia mite tungah vantung kongkhakte kihong ding ahihna, a pia mite mun le gam cidamsak ding ahihna leh siampi (Pasian nasemte) zat ding ahihna kimu hi (Siam. 27:30-33; Gam. 18:26; Thkna. 14:22-29; Mal. 3:6-12).
               Thuciam Thak laibute-ah, “Sawma khat pia nawn kei un” cih thu kigelh lo hi. Mipite in piak ding ahihna thu tel mahmah uh ahih manin Jesu in a piak ding zia uang genzaw hi. Thukhamhilh siate leh Farisite kiangah sawma khat tawh kisai a genna-ah, “…. thu masate (sawma khat piak ding) nusia/nelhsiah loin, a nunungte (thutang, hehpihna, thumante) na zui/sem un” (Mat. 23:23 NIV) ci hi. Sawma khat bek hi loin, adang citpiaknate zong thupingaihsutin, sem dingin hong lamen lai cih kilang hi. Tawm a piate sangin tam a piate lungdamzaw uh hi.

Midangte Huhna leh Citpiakna: Sawma khat bek zong hi lo lai, huh a kisam mite huh a, na hoih sem a, sauveipi a kimang ding gah a gah dingin Jesu in hong seh hi (John 15:16). I thanem hang hiam, i theihloh leh a manphatna i phawkloh hang hiamin piakkhiatna ki-awlmawh lo thei hi.
               Jesu’ Hong Hilhzia: Matthai 6:2 sungah Jesu in, “… huhna na piak uh ciang” ci a, “…mi na huh khak uh leh…” ci lo hi. Tua banah huh dingzia kician takin gen hi (n. 1-4). Sawma khat sanga tamzaw a piate zong Pasian tungah a lungdamna uh lian ahih manin tua in Pasian lungdamsak hi (Luk. 21:1–4, 2 Kor. 9:7). Pasian deihna bangin sumte zang (midang huh) lehang vantungah sum a khol kihi ding hi (Mat. 6:19-21, Luk. 12:33-34). Tua banah, “Midangte tungah pia un. Tua hi leh Pasian in note tungah zong hong pia ding hi…..” (Luk. 6:38), ciin “pia un” cihna leh piakna hanga a gah om ding hong gen hi.
               Paul’ Hong Hilhzia: Midangte huhna tawh kisaiin, Sawltak Paul in, “Khaici tawm a vawhte in khaici tawm mah la ding a, khaici tam a a vawhte in tampi mah la ding uh hi” (2 Kor. 9:6), “Ngahna sangin piakkhiatna-ah lungdamna lianzaw hi…. na khempeuh-ah a zawngkhalte huh ding hi hang…” (Sawl. 20:35) ci hi. Piakkhiatna tawh Khristian masate nakpi tangin pang uh a, Pual in zong hanthawnin, a piasate tungah a lungdamna thu leh, Pasian in thukkik takpi ding ahihna thu gen hi (Fil. 4:5,14-19; I Kor. 16:1-4, 2 Kor. 8:1-7; Rom. 12:13; 15:25-27; Gal. 6:6; Efe. 4:28; Titus 3:13; James 2:15-17). Piakkhiatna pen a piakhia mite hamphatna (Fil. 4:17), Pasian leh mihingte a lungdamsak (Fil 4:18, Rom 12:1; 2 Kor. 9:12), Pasian a neih man ua pia (2 Kor. 8:5) ahihna, amah mahmah in zong mizawngte huh ding pen ngaihsutpi penin a neihna (Gal. 2:10) leh na hoih sep cimtakloh ding (Gal. 6:9-10) ahihna thu gen hi.
               Isaiah Laibu’ Hong Hilhzia: Isaiah 58:7-12 sungah, ‘piakkhiat dingzia’ bangzah hiam hong hilh a, tuate – gilkialte tawh ann ne khawm ding, inn nei lote inn-ah paipih ding, tangguak a omte puan silhsak ding, mi bawlsiatna khawlin, mi simmawhna leh kam gilo pauna khawlsan ding, kisapna a neite tungah a kisapna uh piak ding (n. 7,9,10) cih ahi hi. Tua banga gamtatna hangin – Pasian maipha in taanin, liammate damin, Pasian in makaih tawntung ding a, thungetna leh sapna dawngin, kimkot a khuamial (haksatna/buaina) pen khuavak (lungdamna) suaksakin, lam lak tawntung ding a, lungkimna, cidamna leh thahatna pia-in, tui hoih taka a omna huan hoih bangsak ding hi. Tua bek zong hi loin, a kisia sa munte lamkikin, innkuan/pawlpi/minam cidam suaksak ding hi (n. 8–12). Tua Israelte tunga kigen pen tuni a eite ading ahi hi.

Thukhupna
               Khristian innkuan i ngaihsutzia, vangtungmi omkhawm bang ding a i ngaihsutna i laih kisam a, bucinlohna leitungah a khial thei, a hat lo leh a bah thei omkhopna innkuan ahih lam phawkin, tuate hanga thanem lo a, Khris lim le meel a sun innkuan i hih theih nadingin i hanciam kisam hi. Mite tungah kinga loin, Pasian mah mitsuan ding hi hang. Pawlpi/khua/minam/gam a khantoh a, a cidam theih nadingin a thaguipi ahi innkuan cidam i bawl theih nadingin Khris liansakpenin, Amah pana kiitna, kimaisakna, kiniamkhiatna, kideihsakna, kipahtawina neih ding hanciam ni. Tua hi leh Pasian a lungdam ding a, vangam malep leiah kiciamkhol ding hi.
               Tawntung sihna thuak ding mihingte, Khris hong kipiakna upna tawh sang a tawntung nuntakna a neite in piakkhiatna a bulphuh i Pasian deihna leh lamet bangin, “Kei aa” a cih sawma khat kim takin pia-in, i pumpi mahmah, i neih le lam, hun le ni, leh sum le paite a kisam mite huh nadingin zang ni. USA, England, S. Korea cihte pen tuni ciang dong missionary a sawlkhia tampente hi uh a, Pasian in zong nusia lo hi. Khaici tam a vawhte in tam at hi. Pasian zahtak a, Ama lungkim bang i sep ciang  Pasian a lungdam ding a, leitung thupha leh vantung thupha a henhen, a tahtah, a dimletin in hong pia ding hi (Luk. 6:38).


~ T. Sawm Lian, 5|2|2015

Monday, February 2, 2015

CHENNAI ZCF TAWH HUN NUAM

CHENNAI ZCF TAWH HUN NUAM


Tukum India Republic Day (Jan. 26) pen Pizing (Monday) tawh hong kituak citciat a, Nipini zang a mun dang a paikhiat nadingin hun lem hong suak hi. Tua ahih manin Asian Christian Academy (ACA), Hosur, Tamilnadu a om Zomite in lunggulhna lianpi tawh January 25, 2015 ni a Chennai Zomi Christian Fellowship (CZCF) phak ding a kigeelna Pasian in hong thukimpihin, hun nuam takin ka zang khawm uh hi.

January 23, sun-ann nek khit nai 2 ciangin Hosur panin mi 9 in Chennai lam ka zuanin haksatna om loin zan nai 11 kiim ciangin ka tunna ding inn uh cidam takin ka tung uh hi. Pa Lang Sian Tuangte innah kinga-in, tua panin inn 3 ah ka kikhen kik uh hi.



January 24 niin zing-ann nek khit ciangin mun tuamtuam pha dingin ka dingkhia uh hi. Tg. Min Lian’ makaihna tawh Jesu sawltak Thomas, India gama hong pai laia a omna mualtung ka pha uh hi. A kahtohna lampi geiah Jesu Khris in singlamteh a puakna lim, a puak ciil lai pan kipanin, gimin tawl mahmah napi a kipuaksak teiteina leh haksa a sak dan muh theih nadingin lim tuamtuam lam kiangah kikoih hi. Hih mun pen Chennai laizang taka om ci leng kikhial lo ding hi. Mualtung panin sim le mal, sak le khang en lehang Chennai khua pen kiphalh zihziah hi. Khristian ahi lote in haza mahmah dingin ka um hi. Mualtung ah lim tuamtuam, biakinn leh et theih ding tuamtuam om a, sing lianpi kum 175 a upa zong omin mun nuam leh tawldamhuai mahmah ahi hi.

Tua lai pan paikhia-in, Marina Beach kici mun minthang khatah ka pai kik uh hi. Tuipi gei sehnel mun nuam mahmah kantanin tuipi gei taktakah pai-in, a kilawm thei ding penpenin ‘kipost’ siam dandanin maan ka kila uh hi. Mikangte, mivomte, a vom lua lote ahi zong maan a kila tawh, tui peek tawh, sakol tungah a tuang tawh, ut bang tekin kuamah kibuaisak se loin khawmpi tun kimni mah bangin kiphe biakbuak hi. Tua panin paikhia kikin, University of Madras tawh a kilehngat a om park-ah ka pai uh a, hoih theih ding dan penin maan kila-in, tua pan inn lam ka zuan kik uh hi.

January 25 (Nipini) kikhawm dingin nai 3:30 p.m. ciangin Chennai Zomi Christian Fellowship biakinn lam ka zuan uh a, kikhop pen nai 4:30 ciang kipan hi. Tg. Min Lian leh Tg. Tuan Guite in lasakna nuam taka hong makaih zawh uh ciangin hun kipan hi. Hun-uk pen ZCF lam pan hong nei uh a, ACA lam panin meelkilahna (introduction) hun – Khup Lian Mang in hong nei a, khattang lasakna (solo) Hemma G. Manju, teci (testimony) genna – H. Kaiminlian, ACA pana paite in lasakna nei-in, hunpi (sermon) – Thangbiaksang Ngaihte in zangin, hunzawh lungdamkohna – T. Sawm Lian in zang hi.

ZCF lam panin vaidawn thugenna Pu Mawia Vualnam in hong nei a, Pastor Lunpi Neihsial in sumpi apna, nau-apna (Sia Khampute ta) nei hi. CZCF Chairman Muana Vualnam in lungdamkohna, CZCF mailam geelna pulakna leh ACA pana paite letsong hong pia hi. Sawt lo cik sung hi mah leh hun zatna nuam kisa in, manpha kisam mahmah hi. Biakpiakna a man ciangin theitui leh moh lim tak tawh CZCF in kikhawm mite hong vaak hi.

Chennai ZCF memberte pen kumpi nasem, sangkah leh sepna tuamtuam nei hi uh a, a tawmzaw pen hotel leh company a nasem ahih manun hun ngah ding haksa mahmah hi. Kiginni leh Nipini pen amau adingin a buaipen hun uh, khuan (leave) lak a haksat hun ahi hi. Ahi zongin Pasian a zahtakna uh hangin manlah pipi mahin, hun tom cik a neih sung uh Pasian phat nadingin zat teitei sawm uh hi. Mundang, gamdang, minamdangte lakah omin, nu le pa, u le nau, meltheihte sawl zawhna leh launa hang hi loin, a ut bangbangun om thei napi Pasian a zahtakna uh hanga biakpiakna a piak tangtangna uh ka muh ciang thupi ka sa hi. Zomite koikoiah i om zong, amasa penah Pasian mah i thupisak kisam hi.

Chennai ZCF phakna tawh kisaiin lungdam koh ding tampi om hi. CZCF makaite in phak theih nadingin hun hong pia uh a, nuam taka zin hong do innkuante – Pa Lang Sian Tuang, Pa Mangboi Suante, Tg. Muan Lian leh Pa David Manlunte kiphalna, zindo siamna leh kipiakzawhna uh thupi-in lungdam mahmah hi. Nek le dawn phal taka hong sikh banah, a tuam vilvel a CZCF makai pawlkhat tawh ann hong nekpih Pa Lang Sian Tuangte innkuan tungah lungdamna lian mahmah hi. Topa in Chennai Zomi Christian Fellowship kithuapih zelzel ta hen.

Note: ACA pana paite: 1. Thangbiaksang Ngaihte IV yr. M. Th., Imphal; 2. Khup Lian Mang III yr. M Th., Lanva; 3. Kap Khan Mung Shoute II yr M. Th., Lanva; 4. Angela Lun Hauzel II yr., Imphal; 5. H. Kaiminlian I yr., Simveng, Lamka; 6. Paolen Tuboi I yr M. Th., Saikul, Sadar Hill; 7. Heema G. Manju I yr. MBS, Imphal; 8. K. Muanthang Ngaihte I yr. M. Th., Vengnuam, Lamka; 9. T. Sawm Lian, Champhai, Mizoram.



28|1|2-15