Thuthak (News)

Tuesday, December 11, 2012

BETHLEHEM KHUA LAM ZUANIN

           Mihingte, mawhna hanga si ding kimlai, nuntak tawntungna hong ngahsak kik ding a leitungah mihing banga Jesu hong suakna hun, a lungdamhuai mahmah ‘Lungdambawl pawi’ in pawi dangte mah bangin piankhiatna a hang nei a, tua ‘mimawhte tan ding a Jesu hong paina’ thu pen Lungdambawl hun cianga i zaak tampen ahi hi. Jesu hong pian hun, ni leh nai lam suut loin, hong paina hang leh amah a kibiakzia panin sin ding pawlkhat i gen nuam hi.

Mikim ading Jesu
            Jesu hong suahna thu-ah, nasep, pilna, leh gam kibang lo mihing nam thum, nasep niam leh thupi lo a sem - tuucingte, mi ngeina tunglam leh mite zahtak - mipilte, leh leitung mite thupingaihsut mahmah ahi kumpi - Herod ii tangthu kimu hi. Tua mite a kibatloh mah bangun, a biakdan uh zong kibang lo pah hi.
            Tuhun a mihingte in zong, nasep, minam, gam leh kibatlohna tuamtuam i nei uh a, ahi zongin leitung mi khempeuh mawhna a maisak dinga Kumpi thak hong suah pawi muak a ‘lungdam’ dingin Pasian in hong deih hi. Hun paisa-ah i saanzia, i muhzia, i biakzia a kibang lo ahi zongin, lungdambawl hunah i lungsim leh ngaihsutnate Jesu ah aap dingin hong deih hi.

Biak dan tuamtuam
            Jesu suahna thu a theih uh ciangin tuucingte, mipilte, leh Herod in bia nuam ciat uh hi. Ahih hangin hong biak taktak uh ciangin a baikdan uh, a biakzia uh hong kibang lo hi. Tuucingte in Jesu suahna thu a theih phet un bia dingin pai pahin, a biakzia uh leh nau-etna a piak lam uh kithei lo hi. Amau nasep leh pilna i ngaihsut ciangin a tuaci ding mah ahi hi. Mipilte in Jesu suah thu a theih uh ciangin nau-et nading tawi-in, a pianna mun zuan pah uh a,  a tun uh ciangin khukdinin bia uh a, nau-etna van manpha pia uh hi. Kumpi Herod in Jesu suahna thu a theih ciangin a galkapte samkhawmin, Kumpi thak hong piang pen thah sawmin, Judah gam sunga naungek khempeuh that mawk hi.
            Hih atunga i gente panin Jesu hong pianna thu a theite lakah biakdan nam tuam om hi cih kimu thei hi. Tukum Jesu hong suak hun pen bangci bangin muak ding na hi hiam? Tuucingte bangin Jesu mu ziau ding maw, mipilte bangin nau-et nading van manpha tawi-in zahtaak takin khukdinin bia ding. Van manpha piak ding na nei kei zongin na neih laka manphapen ahi na lungsim Topa in deih hi; tua tawh na bia nuam hiam? Tua banah tuhun ciangin mipilte bangin Jesu taktak piak ding om lo a, ahih hangin mi genthei leh tagahte pia thei hi teh. Tuate tunga nasep pen Ama tunga sem bangin Pasian in ngaihsun hi (Mat. 10:42, 25:31-40). Tua ahih kei leh kumpi Herod bangin mite buaina, sihna leh kahna a piangsak hizaw ding. Nang deihteelna-ah kinga hi.

Nusiat ding tam
            Khristian nuntakna pen nusiat ding tamna penpen biakna hi kha ding hi. Jesu hong pianna thu panin zong kitel hi. Tuucingte in Jesu pianna thu a theih uh ciangin a tuute uh gamlakah nusia-in paisan uh a, mipilte in zong Jesu pianna thu aksi pan a theih uh ciangin a nasep leh hihna thupite paisanin, Jesu pianna lam zuan pah uh hi.
            I Khristian nuntakna ah paisan ding tamzen si! Khudam nuaiah, huipi leh guahpi nuaiah inn lum nusiain biakin kizuan a, eima mimal nasep ding tampi kawmkalah Pasian mina kipawl nadingin na kisem hi. Biakna sunga makaite bang diak, leitung thu-a meetna a om zong hi lo napi lawp takin a sep theihna uh leh, leitung nopsakna tampi a nusiatna uh pen nusiat taak ahihna a theihcian man uh ahi hi. Tua banah hunbit a khasum tawmcik sanga Pasian nasemte in zong, hih Jesu a bia mipilte bangin a nunglama hauhna, minthanna leh dinmun poimawh tuamtuamte nusia-in, a mai lam uha om ahi Jesu mitsuan uh ahih manin thalawp takin tua a nung lamate nusia thei uh hi.
            Leitung thu-ah mipil, misiam leh dinmun poimawh mahmah a neite zong Pasian thu sungah tua a dinmun leh hihna uh kizang thei lo hi. Pasian biaknaah tua leitung hihna leh dinmun poimawhte uh suahkhia ding leh nusia dingin Pasian in deih hi. Khangnote in tutung lungdambawl hunah bang teng nusia ding? Lawm le gualte tawh leitung nopsakna zu le sa tawh hih pawi hun zang ding maw, ahih kei leh tuate nusia in Pasian deih bangin nungta zaw ding?
            Tuhun a eite nusiat pen gen tham hi lo hi. Thupi lo hi. Jesu nungzuite leh Pasian nasem thupite nutsiat thute i ngaihsun ngei hiam? Missionary John Mott pen US President Coolridge in Japan gama US Ambassador dingin cial a, a dawnna pen, “President aw, Pasian in ama ambassador dingin hong sap a kipan, sapna dang za dingin ka bil hoih nawn lo hi” (Mr. President, since God called me to be an Ambassador of His, my ears have been deaf to other calls) cihsan a, Dr. Billy Graham zong Standard Oil Co., in Far East ah Representative dingin thaman US$ 10,000 tawh cial uh a, nial hi; US$ 25,000 tawh cial kik uh a, nial kik hi; a thumveina US$ 50,000 tawh cial kik uh a, nial kik hi. Bang hanga nial hiam? cih a dawnna pen, “Thaman hoih a; ahih hangin sep ding pen thuneu lua hi. Pasian in ama lenggah huanah a sem dingin hong sam khin hi” (Your price is all right, but your job is too small, God has called me to be missionary) ci ziau hi. Mite in tua bang na thupi leh sum le pai tampi paisanin Pasian nungzui uh hi. Nang bang teng nusia?
           
Mipilte kiniamkhiatna thupi
            Mipilte gamtatzia pen khatveivei a haihuai mahmah tawh kibang hi. A nasep thupi leh a dinmun poimawh nusiat uh banah lamlaka haksatna a tuak dingte uh zong thei ding uh hi. Tua banah mipil bangzah hiam in Kumpi thak khat hong piang ding kilawp taka a dawnna uh pen leitung ngaihsutna panin lamdang hi. Banghang hiam cih leh, mipil dang khat hong piang pen haza mahmah le uh kilawm.
            Eite, midangte in zong i pil thu a gen ngeiloh leh i haina thu bekbek a gente in, kihausak, kipilsak, kiliansak, kithupisak a, eite adinga mi manphapen hong suak zong thupi sa lo zah donga i om mawk pen, ngaihsun taktak leng, i hai dan zong a kitheizo lote i hi hi. A theiciante Pasian tungah kiniamkhiat hi.

Kipilsakna hoih lo
            Mipilte in aksi panin Kumpi thak piang cih thei-in tua aksi a zuih laitak un haksatna leh buaina tun lo uh hi. Ahih hangin amau pilna leh ngaihsuttawmna tawh kal hong suan uh ciangin kumpi Herod inn sung tungin, a thei lo ding kumpi gi lo Herod in theihlawh a, a si lo ding naupang tul tampi in sih lawh hi.
            Lungdam bawl i zatnaah leh Pasian thu i zuihna ah, hong makai Jesu zui lo a, eima pilna leh siamna, sum le pai leh neih le lam suangin, eima upmawh thu tawh pai zel pen lauhuai mahmah ahih lam hih panin kithei hi. Lai Siangtho sungah, “..leitung deihnate a beibei ding hita a, ahi zongin Pasian’ deihna bangin a gamta mite pen kip tawntung ding” (1 Joh. 2:17) ahihna leh, “I ngaihsutna, i pumpi deihna uksak lehang sihna tawh kizom ahi hangin Kha Siangtho uksak lehang nuntakna leh nopsakna tawh a kizom” (Rom 8:6) ahihna thu kimu hi. I ngaihsutna kua in uk hiam?

A upna uh thupi
            Jesu suahna thu a thei mite upna pen thupi hi. Tuucingte in vantungmite in a hilh ciangin muang-lah het loin a hilhna bangun Bethlehem lam zuan pah vingveng uh hi. Tua mah bangin kumpi Herod in zong muanlahna nei lo hi. Tua a theihna uh tungtawna a kalsuan pahna uh pen a thupi mahmah ahi hi.
            Mipilte’ upna mahmah thupi ka sa hi. Mipil bangzah hiam in, tua banga aksi tung pana Kumpi thak pian cih a phawkna uh leh, tua a pianna mun zuana a paikhiat uh pen, a upna uh neu hi leh, ‘piang kei kha leh mite in hong nuihsan ding uh a, mi ciamnuih bawlna kihi lel ding hi!’ cih peuh ngaihsun ding uh hi. Ahih hangin Jesu pianna thu a kihilhna pen um cintenin, delhpah vingveng uh a, thupi mahmah hi.
            Tuhun Khristiante upna kician i neih kisam hi. Thu khatpeuh kigen leh kizuipah nuam lo a, ‘hoih kei kha leh,’ ‘hi kei kha leh,’ ‘piang taktak kei leh,’ cih bangin paulap tuamtuam i zong zel hi. Pasian in, “A suakta tate” (Gal. 5:1) hong ci napi, sila lungsim pua-in, “Mawhna hanga si, Khris hanga nuntakna a nei” (Efe. 2:5) i hihna hong hilhhilh napiin i um zo kei hi. Um hi leng i nuntakzia ah kilang ding hi. Bang hang hiam cih leh, ‘upna leh sepna kizom a’ (James 2:22), ‘sepna tawh a kizomlo upna zong a si ahi hi’ (James 2:26). ‘Na upna bang cia?’ cih zah mahin, ‘na upna hangin bangci bangin kalsuan na hiam?’ cih pen thupi mahmah hi.

Lungdam uh hi
            Jesu hong paina pen lungdamna thupi mahmah ahi hi. Tua mah bangin tuucingte leh mipilte zong lungdam uh hi. Vantungmi in tuucingte a hopihna ah zong, ‘mi khempeuh a lungdamsak ding thuthak’ ci ngiat hi. Mipilte, Herod inn sung pan a puasuak uh a, aksi a muhkik uh ciangin a lungdamna uh ‘kigen thei lo hi’ ci zawzen hi. Tua bang lianga lungdam ahih manun muhloh khak ding pen lau mahmah uh cihna hi.
            Tuni in, lungdambawl pawi zang thei a Pasian in hong makaihna pen a lungdamhuai zia i phawkloh ding lauhuai hi. Tuhun Khristiante in mipilte bangin Jesu muhloh khak ding kilau zen leh i pawlpi, i khua, i minam leh i gam bangci zahta in a nuam tam? Tua bang lunggulhna a nei, amah a zuan tantante mahin Jesu mu uh hi. Bang ci bangin Jesu muh ding na lunggulh hiam?

Thukhupna
            Lungdambawl hun hong tun ciangin, a ngeina leh hun mawkmawk banga i zat ding lauhuai hi. Hong pianna ‘a hang’ a theician peuhpeuhin hih hun a manphatna phawk hi. Tua ahih manin, Lai Siangtho sunga tuucingte biakdan in bia ding maw, mipilte biakdanin bia ding; ahih kei leh kumpi Herod biak danin bia ding? Lungdambawl a kibawlna hang ‘mi khempeuh a lungdamsak ding’ (Luk. 2:10) a Jesu hong suak pawi pen, mi adingin lungdamna a tun hih ding thupi mahmah hi. I ngaihsutna lungsimte in Bethelehem lam zuanin, Jesu hong pianna hang limtak ngaihsunin, lawp tak leh manpha taka lungdambawl a zang dingin laisim mimal kim Topa’n thupha hong pia ciat ta hen.

No comments:

Post a Comment