Thuthak (News)

Wednesday, October 26, 2011

ZBYF Tangko Editorial (Aug, 201, Jan - June 2011)

Editorials…… (ZBYF Tangko)

August 2010


Upna


“Upna nei i cih ciangin i muhtheih nailoh, i lamette ngah takpi ding, ci-in muanna lunsim neihna ahi hi” (Heb. 11:1).

Upna pen nam nih - leitung nuntak hun sung ading leh i sih khit cianga i kha ading, cih bangin kikhen thei hi.

Abraham in Pasian sapna muang a, ngah takpi ding hi’ng cih upna nei-in kalsuan ahih manin ngah takpi hi. Noah in Pasian thugente mang ahih manin, tembaw kum 120 sung tawntung a bawlna hangin ganhingte leh a innkuanun suahtakta ngah uh hi. Numei paktat Rahab in upna tawh Israel mite na zindo ahih manin amah leh a innsunga omte in nuntak lawh uh hi.

Upna i neih leh sepna tawh a kizui ding hi a, sepna om lo upna pen a si hi (James 2:14-17). Hih atunga i gente in zong, sepna tawh a upna uh lakkhia kei uh leh, a upna uh bangmah a kimanna om lo ding hi.

Tuhun ciangin, thukham zuihzawhna hang hi loin, Upna hangin Pasian tawh a kipawl thei mite bek nungta ding hi (Gal. 3:11). Upna lo tawh kuamah in Pasian lungkimsak zo lo hi (Heb.11:6). Upna tak tawh thu a kinget ciangin Topa in cinate noptuamsakin, damsak dinga, mawhna a nei ahih leh zong a mawhna uh maisak ding hi (James 5:15).

Khristian nuntakna ah upna man lo om thei hi. Sawltak Paul in Timoti kiangah thu upna manlo a hilh mite a khawl nadingun thu na pia in (I Tim 1:3) ci hi. Tua-in thuhilhna man lo, upna man lo up theih nading a thu a hilh a omna hong theisak a, kidophuai mahmah hi.

Thuciam Thak hunah Upna in vangnei phadiak hi. I pumpi ading bek hi loin, i tawntung nuntakna, i kha ading vantunggam i tun theh nading ahi hi. Tua ahih manin i upna lenkipin, thu tuamtuamte in hong nawk ciangin zong suk-hoi to-hoi loin, kip takin omin, tua upna a kidawk theih nadingin sepna tawh mapang ciat ni.



(2011)
January ……

Taangko sim khempeuh Jesu Khris min tawh na khut uh kong len hi.

ZBC vaihawmna sangpen, General Council 26-na in kei siam man hi lo, mi khat i vangik dawn theihna ahi khak leh ciin ZBYF Tangko kei tungah hong suan a, ka buk mun hong khansak ahih manin, note panpihna leh thapiakna ka kisam pha mahmah hi.

Lai i cih pen a manpha mahmah ahi hi.Mipil te’n, “Nuntakna nei lo, mi tungah thugen thei” na ci uh hi. Tua hi ding hi ven, B.C 130 kim pek a mipil Mascus Tulius Cicero in, “Laibu om lohna khan (room) pen kha (soul) a nei lo pumpi bang hi” na ci a, American mi minthang Thomas Jefferson in, “Laibu loin nungta thei ke’ng” na ci hi. Tua hi a, lai sim pen khuai leh ganhingte in paak a bop cianga a ut thu leh ngaihsutna uh hi lo a paakci (seeds) a bawl mah bangin, lai i sim ciangin i theih kholhloh leh i ngaihsutna sanga thupizawin i lungsim sungah na sem a, pilna hong guanguan hi.

Lai/Laibu i cih pen leitung pilna, siamna, theihna leh a manpha khempeuh a kigawmkhopna leh kigelhkhiatna hi a, mission nasepna-ah mihing pai theihlohna-ah laibu kikhak a, khanlawhna (revolution) om nadinga na a sem thupi mahmah ahi hi. Lai nasepna leh khantohna kizom den hi. Pilna leh lai kizom den a, mipil khatin lai a gelh kei a, laibu a bawl ngei kei leh, amah a sih ciangin a pilna leh siamnate maimang a, laigelh mite pen a sih uh hangin a nungta tawntung, mi a hanthawn, lam a lakden ahi uh hi.

Laidal a thupi hi lo a, tua tunga lai kigelhte a thupi hizaw hi. Tua hi a, Mizogam pana ei pau leh lai tawh a kihawmkhia khat le nih laka TANGKO Monthly Bulletin, kei’ khutah hong ki-ap mawk pen lian/thupi ka sa a, Tangko sim u le nau muntuam gamtuama om te’n thuhoih lahoih, sa lam leh kha lam khantoh nading thu hong gelh dingin kong cial phapha hi.



February……

Hauhna

Leitungah hauhna a deih lo mihing om lo ding hi. Tua i deih hauhna-in mihing nuntakna-ah bangci nasem a, i deih hauhna bang hi hiam? cih zong ngaihsuthuai mahmah hi. Pawlkhat in neih le lam hauhna zang khialin, mite sanga nopsak zawk utna hangin Pasian taisan na-in zang uh hi.

Hauhna pen nam nihin kikhen thei hi. A kimu thei hauhna leh a kimu thei lo hauhna :
Sum le pai, in le lo, mawtaw hoih pipi leh van hoih nono neiin, deih bangbang nei thei-in, duh bangbang a ne theite mihau kici hi. Mi pawlkhat in tuate nei napiin, mi’ sum le pai leh neihsate deihgawhna leh el-na lungsim nei veve uh a, mi sanga neihzawk utna lungsimin a el mite sanga niamzaw hi a kitheihna piangsak hi.

Pawlkhatte leuleu in neihsa sum le pai, inn le lo hoih neiin, nei kei mah leh, mi’ neihsa vante deihgawh tuan loin, Pasian piakna ciangah lungkimin, cihtakna nei hi. Sum le pai, nek le tak haksatna hang leh hauhnopna hangin - zu zuakna, kumpi phalloh zatui zuakna, nekgukna, mi van gukna leh a maan lo sum muhna tuamtuam deih lo ngam a, tua banga gamta dingin a lungsim genthei lo hi. Mi neih bang a neihloh hangin mi sangin kiniamkoih tuan lo hi.

Hauhna i cih pen neih le lam hauhna bek i sa kha thei zel a, lungsim hauhna a nei lote hauhna pen lunggimna leh mi elna hi a, hauhna langbai ahi hi. Hauhna maan i cih pen, muh theih neih le lam neih leh neihloh lam hi masa lo a, Pasian piakna ciangah a lungkim mite ahi hi. Lungsim hauhna a nei mite pen thuman uh a, mite na deihgawh loin, mi elna lungsim tawh na sem lo uh ahih manin, a lungsim uh nuamin, a ci uh zong dam hi.

Hauhna i cih pen mikim neih theih ahi hi. Nikhat thu-a a beiziau thei muhtheih hauhna na nei kei phial zongin, tua sanga manphazaw, sih dong cianga hauhna “lungsim hauhna” a nei thei na hih lam kiphawk in. Hauh leh hauhloh nang tungah kinga hi.



March…..

ZBC in kum simin gambup khawmpi lian kinei zel a, tu nai diakin 2009 kumin Hnahlan khua-ah Numei Khawmpi kizang a, 2010 kumin Hiangmun khua-ah Mission Khawmpi kizang hi. Tu kum (2011) pen Khangno Khawmpi hun hi a, Mizogam khuapi Aizawlah kizang ding hi. A hun hong nai mahmah ta ahih manin khawmpi a kihel dingte zong i lawp mahmah ding ka lamen hi.

Khangno lai hun pen mihingte adingin hun nuam pen, thatang ahi a, ngaihsutna ahi zongin a hatpen hun hi a, mi lakah kihel a nop lai, i suahtak laitak ahi hi. Tua bek zong hi loin, mite in zong khangnote kiangah om nuamsa uh hi. Khangno laia mi laka kihelluat hoih lo napi, manlahna hang hi lo a mi laka kihel ngam lo leh, khawmpi zong a pai ngam ngei lote pen a ngaihsuthuai mahmah hi thei zawsop hi.

Mi pawlkhat in ‘khawmpi pai cimtakhuai’ ciin ngaihsun thei uh hi. Tua bang hi lo a, Pasian adinga i kalsuan khiatna leh na hoih i sepna khat ahi hi. Pasian in cidamna hoih hong pia a, hunpha hong ngahsakna hanga khawmpi-ah kihel thei a i om pen naak lungdamhhuai luazaw hi.

Khawmpi pen lawm le gual kikholhkhopna khat dan bek tawh a pai ki-om thei hi. Khatvei khawmpi khatah, Nipi Ni zing kikhop hunah mi khat in “Kikhawm ut keng, lum maimai ning” ci a, mun gamla pek pan khawmpi sim dingin a paina hang pen bang hang ahi tam? cih ka ngaihsutna-ah hong om hi. Pasian hang bek a kimukhawm i hih manin, makaite thu leh Topa zahtakna tawh i kalsuan siam kisam mahmah hi. Mi lakah i makaite a maizumsak leh Pasian min a daisak i hih ding kidophuai mahmah hi.

Khawmpi zatna tungtawnin khua tuamtuamte gamtatzia, ngaihsutna leh lungsimpuakzia kithei a, khua pawlpi tuamtuamte kimelthei nading, sepkhop siam nading leh, khua dangte in bangci bangin Pasian na sem uh a, bang lamah hatin, bang lamah bah uh hiam, cih kitheihtuah nading ahi hi.

Khawmpi hun sunga i zak thu le late leh hunzatnate tungtawnin i thanemna pan thangahna, meltheih ngeilohte tawh kimeltheihna, sepkhop siamna leh i ki-it zawk nading leh, pumpi leh kha lamah meetpihna hunin zat sawm ciat ni...



April…….

Paunak khatah, “A bulpat hoih a kimkhat zawhsa bang” na ci hi.

Area Baptist Youth Fellowship, Champhai Pastor Areate in kum 2011 sung pen Pawpi ngeina siangtho tawh kiten ding kisinsak kum a zat a, a tam thei pen tua lam tawh kisai gen dingin thukhensatna bawl uh hi (ABYF Commt. Resol. No. 1(b) of 27 Jan. 2011).

Kum 2010 khua tuamtuam BYF report a kingah kimloh hangin a kingahnate panin, gen zong a zahtak-huai phial ahi member 420 lakah Pawlpi ngeina siangtho tawh a kiteng kop thum (3) bek om zen hi. Bangci bangin hih bang tawh Khristian innkuan hoih kibawl thei ding hiam? a bul patna mahmah hoih lo phot hi.

Pasian in Adam leh Evite, Ci pha-in tampi pha a, leitung dim dingin thupha pia hi (Pian. 1:28). Abraham thupha a piak ciangin suan le khak tampi a neihsak ding gen hi (Pian. 17:1-6). Tampi phak nadingin kiten kisam a, tua pen Ama deihna bang leh a siangtho ding ahi hi.

ABYF, Champhaite in a kisapna thei a, kihilh ding, pulpit tung pan zong gen ding, a cih uh pen a kisam mahmah thu hi. Pawlpi, khua leh gam hoih nadingin innkuan pan a kipat kul hi. Innkuan a hoih theih nadingin Pasian a zahtak innkuan hih ding kisam a, tua Pasian zahtak innkuan a bawl thei dingin a kipat tung, kitenna pan bulpat hoih kisam hi.

Bang hanga zi le pasal nei dingte in Pawlpi ngeina siangtho tawh kiten utna lungsim nei lo uh hiam? cih pen ngaihsuthuai mahmah hi. I kisinsakloh man maw, nu leh paten hilh ngei lo maw, sum le pai bei tam lua, neih leh lamin cin lo. Ahih kei leh a hoihna thei gegu napi a zui nuam lo. A hang kankhiat kisam mahmah hi.

Nei lo pipi a mi haute bawl banga bawl i sawm leh i lungkia ding a, pawlpi ngeina siangtho lo tawh kiten zong uthuai thei ding hi. A thupi na pen a kiteen ni a gan gawh leh gawhloh, present tam ngah leh ngahloh, mi tawm leh tam lam hi masa lo a, a kitengte lungsim sunga Pasian leh pawlpi ngeina siangtho zahtakna pen a thupi hi zaw hi.




May …….

Nu’ nawitui ne-in, bangmah ngaihsut mel nei lo, bangmah sep leh bawl zong nei lo a ka om hun, a ne bei thei bek ka hih hun sangin, Lungdam bawl sawmnih vei bang ka zat khit ciangin sepkhialh, bawlkhialh leh ngaihsutkhialh ka nei tamzaw hi.

Leitungah mihingte, a sep a tam semsem a, a ngaihsut a tam semsem ciangin sepkhialh leh ngaihsutkhialh nakpi takin tamzaw zel hi.

A sem lote in sepkhialh nei lo uh a, a semte mahin sem khial hi. Mihing i hih sungin a kicing paubaang lo (perfect) kuamah om thei lo ding i hih manin i hihkhialh, i sepkhialhte pen i kitheihsiam kisam mahmah hi. A semkhialte pahtakhuai ahih masakloh hangin sepkhialh ding a nei lo leh, a sem lote sangin pahtakhuai zaw veve hi. I hoihlohna, i khialhna kizonsak teitei ding hi leng, paubaang lo kuamah om lo ding hi. Hoih hi a i theihte zong mi pawlkhat adingin a hoih lo na hi thei veve hi.

Pawlpi sungah zong makaite pen thu khempeuh a sia a pha a vaihawm hi uh a, mawhpuakna kipiate a sem a bawl, Pawlpi khantoh nading a ngaihsun ahi uh hi. Tua makaite pen mihing mah ahih manun, sepkhialh bawlkhialh, ngaihsutkhialh nei mahmah ding uh a, genbaang lo leh a hoih khin dinga ngaihsut ding hi lo hi.

Tua bang leitungah om i hih manin a kisam pen in, mihingte mihing i hihna banga ki-et siam leh kimaisaktuahna ahi hi. Khristian nuntaknaah maisakna kisam mahmah a, a kimaisaktuah dingte i hi hi. Mawhna maisak kei lehang Satan in nuamtaksa-in eite tungah hong gualzo kha ding hi (2 Kor. 2:11). Pasian in i mawhna hong maisak kei mawk leh, Satan in nuamtaksa in, mihingte tungah na sem ding hi. Tua hi a, mihingte zong i mawhna a tam a, i khialhna a liat mahmah laitak Pasian in mawhmaina hong piak mah bangin, ei leh ei zong Pasian lungdam nading leh Satan lungkimloh nadingin mawhna kimaisak ciat ni.



June……

English Scientist minthang khat ahi Charles Darwin in nuntakna a nei khempeuh, khai leh ganhingte ahi zongin a cintaakte dingkhia-in, a cing lote, adangte’ nuaisiah leh mi nuaiah om hi, na ci hi. Tua theory, ‘Natural Selection’ a cihna sungah a lianpen leh a thupi pen-in ‘Survival of the fittest’ cih ahi hi. Tua in, leitung pen a ki-fitte dinkhiatna, a cingtaakte lawhcinna hi a, tua dingin eimah mahmahin lampi i sat a, haksatna i thuak zongin, hong langpang a om zongin tuate sanga hatzaw, pilzaw, siamzaw i hih peuh leh kidingkhia-in, mi lawhcing kihi ahihna thu na lim gen mahmah hi.

Nisim a i zak thu le late, lawhcinna leh minthanna thute leh, tua bang a ngah mite i ngaihsut ciangin a lawhcing dingin bangci bangin sem uh a, a sepna tungtawna lawhcinna a ngah uh ciangin a nopna ciang bek i muhsak kha hiam? cih kidot dingin hoih ka sa hi.

Rev. Dr. Cin Do Kham in, “Reaching Your Maximun Potential” cih laibu gelh-in, bu 10,00,000 val khetkhiat a sawmna thu CCJ Jubilee, Tedim panin ka za hi. Bang ci lamin gelh a, a laibu sungah bang thu om hiam, cih ka theihloh hangin, a min mahmah thupi ka sa hi.

Mihingte in eima sung a om ‘cihtheihna’ (potential) pen a tangzai pen, i hih theih tawpna dong, a lian thei pen (maximun) in zang ciat mawk leng leitung-ah cidam gegu napi mi’ neihsa deihgawh leh maan lo taka gamtatna om lo ding a, khut le khe kim, nasem thei ding leh ngaihsunna a zangthei-te lakah khutdawh ngen a vak kawikawi om lo ding hi.

Hih thu pen siamsinte (students) adingin kinaksap mahmahzaw lai hi. Eima sungah ‘cihtheihna’ a om lam i theihloh man leh zat i sawmloh manin i lungkia baih thei hi. Bang mi bang mi i hi a, bang innkuan, bang khua, bang gam panin khangkhia i hi zongin ei’ sunga om theihna pen, a hi lo tawpah, ei ading beekin kivakna, nek le tak muhna, leh ei kisap khom hong sikh thei dinga Pasian in hong bawl i hi hi. Tua na sunga om ‘cihtheihna’ a dawndong na tun theih nadingin haksatna tuamtuam a om ta zongin tang takin mainawt lecin, na lawhcing pelmawh ding hi.

No comments:

Post a Comment