Thuthak (News)

Tuesday, September 9, 2014

KHRISTIANNA LEH NAUPANGTE


KHRISTIANNA LEH NAUPANGTE


“Naupang khat a neulai-in lampi maan tawnsak lecin a teek dongin lam pial nawn lo ding hi” (Pau. 22:6)

Kum simin leitungbup ahi a, pawlpi tuamtuamah ahi zongin “Naupangte Ni/Nipi” ciin, naupangte adingin a tuam vilvelin hun kibawlsak zel hi. Naupangte kep a kisapna leh mailam hunah naupangte manphatna (ding) thu tuamtuam kigenzel hi. ‘Tamvei kigen luata-in, gen nawn kei ni’ cih theih hi lo a, leitung bei dong a kigengen ding leh naupangte pantah, sinsak, leh makaih a kisapna thu mailamah kipulak toto ding hi.

A manpha naupanlai hun
               Naupang cih pen i thugen tawh kizui ahi zongin, nasepzia leh a nuntakzia panin zong ngaihsutna kibang lo tampi om thei ding hi. Tua ahih manin ‘kuate hiam naupang’ cih thu pen i tam gen kei ding hi. Lai Siangtho in bang hangin naupang sinsak dingin hong hilh ahi tam? Bang hangin a theisiam baih leh a zui pah thei zaw ding khanghamte lampi maan tawnsak dingin hong hilh lo ahi tam? Dotna tampi om thei ding hi. Tuate in naupanlai hun pen ‘a manpha mahmah hun’ ahihna hong lak hi.

Naupangte kisap
               Tuhun nu leh pate in tate kisap i theihdan a kibatloh luat pen a awlmawhhuai mahmah thu hi. A kisap uh hi-a i theih, i vaihawmsak leh i piakna hangin tate in siatna lam peuh manawh thei zawsop uh hi. Tate pen i neih teng lak pan a hoih pen, a thupi pen kipia nuam ciat ahih manin tua a kisap uh (amau kisam a sak uh zong hi thei) leh i piak ding vante leh i sinsak ding thute in a nuntakna uah bang ciang na sem ding a, hoih ding maw, hoih lo ding cih khentel kisam mahmah hi.
               Thuhilhna tawh kisai, khatveivei kam bek tawh hilhhilh hang a phattuamloh hun om thei hi. Mi khat in, “Naupang in hilh nadingin a bil humcip a, ahi zongin etteh ding a muh theih nadingin a mit vaksak hi” ci se hi. Papi khat in zu a ngawlna hang pen, “Naupangte in hong etteh theih dingin ka om kisam” ci hi. Naupangte kisap, nuntakzia hoih, kammal kilawm, gamtat pha leh Khristianna pen kam bek a hilhna tawh kiciang zo lo ahihna leh, etteh theih dinga nuntak a kisapna hihin gencian mahmah hi.

Naupangte theihcian kisam
               Naupangte cihtheihna (potential), a lunglut lam uh leh a kivakna uh theih kisam hi. Tate a theician lote in a tate ngaihsun loin, amau hoihsakna bek tawh paipih uh ahih manin mi tampi in siatlawh uh hi. Mipilte in naupangte siat theihna tampi a gente lak uah: ‘Naupangte muanloh luatna – bangmah sem thei lo ding leh ngaihsun thei lo ding a ngaihsutna, lim uk lua (over restricted) ahih kei leh khahzau lua (uncontrolled), amau sep theih sanga lianzaw sep dinga lametna hanga naupangte lungkiatsakna pen khangnote siatna thupi diak hi,’ ci uh hi.
               Zomite lakah ei sep noploh leh sep ngaploh sem dinga tate lamen, kithuahpih sang-a a sep ding bekbek uh a hilh ziauziau, a thu bek tawh a makaih leh, tate’ nuntakzia thei lopi a tate tungah lametna lianpi/neucik a nei pongmawk kitam mahmah hi.

Khristianna leh naupangte
               Pawlpi leh innkuan sungah naupangte pen a kithupisim ding kisam hi. Naupang a thupisim lo leh sinsakna hoih a pia lote adingin khantoh haksa ding hi. Zomite sungah naupangte i thupisim ding hun ngaklahhuai hi. Craft M. Pentz in, “I naupangte pen vangam tunpih ding i neihsun hi” (Our children are the only possessions we can take to heaven) a cih pen tuhun Zomi Khristiante nu leh pate adingin tona lianpi hi lo hiam?
               Pawlpi or nu leh pate in naupang/tate, Pasian thu tawh kituaka a nuntak theih nadingin sep ding tavuan a neihlam kiphawk lo thei hi. Pentz mah banga, vangam tun ding a kitheician, tua munah a tate pen a tonpih ding neihsun ahih lam a kiphawk nu leh pa, pawlpi hih ding thupi hi. Gammial, lungdamna thu a thei nai lote kiangah i pai pen thupi mahmah hi. Tua banah a thupi mahmah dang pen innkuan sung ciat a missionary sep ahi hi. Thu-um mi kici napi, tate thu a ngetsak ngei lo bangzah i om tam? Tate tungah Pasian thu a hilh ngei lo Zogam sungah nu leh pa bangzah a om tam? Mi khat in, “Khitui luang liangin Pasian tungah na tate na ap kei leh na tate in na khitui hong luangsak ding hi” ci hi. Lungsim takpi tawh Pasian tungah tate i ap, Pasian thu sungah i makaih kisam mahmah cih hong lak hi.
               Zomite Khristiante in thu tuamtuamah sum tampipi i zang uh hi. Tua bel sia kei, ci ni. Ahi zongin mihing (hoih) lam nadingin i sum bangzah i zang hiam? Naupangte’n Pasian thu a theih nading uh leh a sin ding uh laibu bawl nadingin bang zah i zang a, naupang sinsak ding (sangsia) i lak ciangin a kikhawm nuam lo khatpeuh a kikhop theih nading cih tawh a uk ngiat lo khawng i seh kha hiam? A kisin nuam ngiat lo khawng i sehseh kha hiam? Tuabang khawng i sehseh le bel, a sinsak ma un zong a lawhsam pah hi kha ding hi!.
               Mr. Suresh Singh, leitungbup a naupang Nipi sang laisimbu a bawl Partners in Discipleship International kici a Asia gam sunga a lianpen tawh ka holimna uh panin Nipi sanga naupang hilh manphatna ka phawk semsem a, a nasep dan uh hong gen ciang, “mi pilte leh minam thupite in naupangte manphatna phawkin, lim pattah si uh e maw,” ka ci hi. Kum 2012 a ZBC leh ZCLS in ZBC office a joint consultation a kineih lai huna Nipi sang laisimbu puahphat a kisapna thu a kigen lai hun ka phawk kik hi.
               Pawlpite in i sep ding thupi pen Jesu nungzui suak dinga pattahna, hilhna (Mat. 28:19-20) pen i thupi bawl kisam hi. A siat khit uh, zatui or zu lung peuh a vei zawh uh ciang a hotkhiatna camping or gupkhiatna camping i neih zel sangin, naupan lai mahin hoih takin sinsak leng, naupangte in lam maan tawnsuak ding uh cih Lai Siangtho in kician takin hong hilh hi.

Naupangte in sinsakna hoih kisam
               Lai Siangtho in naupangte sinsak ding thupisak mahmah hi. Pasian in Israelte tungah thuciam a piak ciangin ‘hih thute pen na tate tung uah na hilhsawn ding uh hi’ (Thkna. 4:9, 6:7, 11:19 etc) ci tangtang hi. Pasian in a thupiakte a mangthanloh nading leh a kip semsem nadingin naupangte tungah hilh dingin theisak hi kha ding a, tua banah thu hoih hilh le uh a minam uh khangto semsem ding ci zong hi kha ding hi.
               Leitung pilna siamna hi ta leh, Pasian thu hi taleh, Zomite pen kisin a kisam penpen minamte lakah kihel kha ding hi hang. Leitung pilna siamna lah thupisim taktak lo, Pasian thu lah sin nuam lo, a kikhamisak tata khawng in Pasian thu sin ding kisam sa lo zawmah lai! Sin kul a sate leh a sinte bang ‘khamilo’ bang ci nuam zawzen phial mawk hi hang! Khasiathuai lua.
Mihingte pen a kisin nuam i hih kisam hi. Sin ding tawh a kidim leitungah a kisin nuam lo leh a kikheel thei lo mi pen leitungah mi zattak leh mi thupi om lo ding hi. I nuntakna leh ngaihsutna pen siatna leh hoihlohna tawh kizom den a, tuate pan a hoih leh a pha lamah a kisin nuam mi i hih kisam hi. Naupangte adingin bang diakin hih kisinna pen thupi diak hi.
Zomite nuntakna sungah a kiheelhuai mahmah sinsakna tampi om hi. Tua lakah, za pan ding, zu lei ding, tuibuk la dinga kisawlna, kuhva leh a hoih lo muam theih tuamtuam lei ding a kisawlna ahi hi. Tua bangte pen naupangte sinsaksakna na hi mawk hi. Etteh theih dinga nuntak i gen khin a, tua bang a nungta zo lote in zong ei sep bang a seploh nadingun tavuan i nei hi. Za pan dinga i sawl ciangin, “Ka muhloh kalin za va tep sim inla, tua ciang na tep ban teng kei hong pia kik in” cihna tawh kibang a, zu lei dinga i sawl ciangin, “Zu va lei inla, tawm khat na dawn khit ciang tui them khat hel kik in; tua ciang hong ciah inla, na dawn ban teng hong pia in” cihna tawh kibang hi.
              
Thuhialna
            Makaih ding zia ka gennop pen hi lo a, gen nuam mah leng zong ka theihna in cin lo hi. Ahi zongin a manphatna i theih ciat ahi naupang kepna leh makaihna uangbawl thak leng cih a deih ka hi hi. Nasepna khat peuhpeuh za-ah za (100%) lawhcin haksa hi. Naupang pattahna zong za-ah za lawhcing lo ding hi hang. Makaihna hoih tak tawh makaih hang a hoih zo lo om tham ding hi. Ahi zongin, tuhun i nuntakna panin makaih napi a hoih zo lo sangin, makaihlohna hang a sia tam lai mawk hi. Midang, mundang leh gamdangah i sem kei phial zongin inn sungah ei tate beek hoih taka makaih sawm dih ni e. I nuntakna mahmahah etteh theih dingin om sawm dih ni e. I kammal mahmah zong, “kikhawm un” cihcih sang, “kikhawm ni ei” cih bang, “lai sim un” cihcih sangin “lai sim ni” cih bangin gen leng bang a ci diam? “Kei mahmah ka kamsia” ciin tate hangin a thumthum i hi kha hiam? I makaihdan en kik ni e, i makaihna in tua ciang bek a gahsuah ahi thei diam? Kipan thak dih ni ei hun a om laiin……


~ T. Sawm Lian
Daihna Cabin || 5.9.2014
ETS – ACA 

No comments:

Post a Comment