Thuthak (News)

Monday, May 9, 2016

A KISAM MASAPEN

A KISAM MASAPEN

Paunak khat ah, “Nute a damna innkuan cidam a, pate a damna minam cidam hi....” ciin kigen hi. Hih damna pen bang ahi tam? Koi pan kingah thei ding hiam? cih pen a ngaihsuthuai leh theician a kisam mahmah ahi hi.

Zomite paunak ah, “Sakhi a pi san, a no san” cih om a, mihingte leitung nuntakna-ah a dikna ciang om hi. Mi khempeuh tungah a dik kimloh hangin, hih pen a tamzaw-ah dik mahmah hi. Lai Siangtho sungah zong, mihoih lo tung panin gah hoih lo gah ahihna leh, singkung cidamte a gah zong limci ahihna thu kimu hi (Mat 7:15-20). Tua ahih leh hih gah hoih gah ding, a cidam gah a gah dingin bang kisam hiam?

Lazarus a sih ciangin a sanggamte Mari leh Martha in Jesu om leh si lo ding cih um uh hi. Jesu pen nuntakna hi cih zong thei uh hi. Lazarus sih khit ni li ciang Jesu leh a nungzuite Lazarus sihna khua Bethani ah hong kileh uh a, Martha in va dawn/muakin, “Jesu aw, nang om hi lecin ka sanggampa si lo ding hi. Tu nangawnin na nget peuhpeuh Pasian in hong piak ding ka thei hi” ci hi. Jesu in a Lazarus sihna thu gen masa loin Martha kiangah, “Kei pen thawhkikna leh nuntakna ka hi. Kei hong umte a sih uh hang nungta ding uh a, a nungta lai, kei hong um peuhmah si ngei lo ding hi. Hih thu na um hiam?” (Joh 11:25,26) ciin dotna tawh dawng hi. Hih munah a thupi mahmah khat pen, Jesu in Martha mahmah in amah a um hiam, cih a dotna ahi hi. Midangte adingin nakpi takin nasemin, thungenin, tate adingin a hoih i deih laitakin, eimah mahmah i ci dam lo thei hi. Tua hi a, Jesu pen nuntakna leh thawhkikna hi, cih i um taktak hiam, cih pen nu leh pate in kietcian kisam mahmah hi.

Mipil leh kumpi lian Solomon on Late 127:3 sungah, “En un, tate pen Topa tung pana go (heritage) hi a, suanlekhak pen thaman ahi hi” ciin na gelh hi. Hih munah, tate pen Topa tung pana hong pai ahihna kimu hi. Topa tung pana hong pai ahih manin Topa deihna banga kep leh pattah ding pen nu leh pa (ta neite) vaipuak/mawhpuakna ahi hi. Tua ahih manin Jesu mahmah in zong naupang kep, lampi dik/maan totsak a kisapzia, Jesu a upna uh pan a pialsak, leh naupang lim tak kem lo a, siatna lampi a zuisak mipen leitungah nungtak kei zaw leh ama adingin hoihzaw ding ahihna gen a, “…a ngawng-ah an gawina suang lianpi khat kikhihin, tuipi thuk sungah kikhiasuk leh ama adingin hoih zaw tham pek ding hi” (Mat 18:6) ci liang hi.

Tua ahih manin, tua Pasian tung pana kingah a manpha tate kep pen nasep thupi mahmah leh hoih taka kep pen Pasian deihna ahihna i phawk kisam hi. Ahi zongin, mihing pilna leh siamna, hatna leh cihtheihna bek tawh kep zawh ding hi lo a, Pasian panpihna tawh, ama thu leh lampi maan hong hilhna tungtawna makaih hoih theih hi bek ding hi. Tua hih manin, midang hi masa loin ei (nu leh pate) mahmah in Jesu i neih kisam a, amah nei lopi-in bel lampi maan, lampi dik leh tawntung nuntakna lampi kisinsak, tawntung lampi ah kimakaih theih lo ding hi. Bang hang hiam cih leh mitttaw leh mittaw lampi maan/dik ah kimakaih theih lo, lampi maan/dik kilak theih lo ahihna thu Jesu in genkhin hi (Mat 15:14b).

Na tampi i sem uh a, ngaihsutna tampi i zang uh a, sum tampi beiin, hun tampi tate hoih theihna dingin i hanciam hi. Ahi zongin, Jesu mah masak kha lo i hih manin i lamet leh i sepgimna zahin lawhcing lo hi kha mai thei hi hang. Luke 10:38-42 sunga Martha inn a Jesu a paina thu panin enkik le hang: Martha inn a tun ciangin Jesu kiangah Martha nau Mari tu-in, Jesu kiangah omden hi. Martha pen nasemin buai mahmah a, heh zawzenin, Jesu kianga om a nau mawhsak zawsop hi. Ahi zongin Jesu in, Martha dik/maan sa tuan loin, a kianga om Mari in hih ding diktak, sep ding maantak sem ahihna thu gen zawsop hi. Hih mun panin sin ding thupi mahmah om pen, na lim sep lua, kibuaisakin, gim le tawl kisa-in Jesu kiang, Jesu thu le la, Jesu deihna ngaihsun man lo liang kha zel hi hang. Amah mangngilh leh phawk kha lo liang a tua nasepna-ah Jesu lungdam tuan lo cih kimu hi. Martha in a mawhsak Jesu kianga om Mari pen Jesu in, “Mari in a kisam na pen a semsem ahih manin a nasep kikhawlsak lo ding hi” ci hi. Martha muhna pana om maimai, bangmah sem lo Mari pen, Jesu muhna panin na hoih sem, sep ding a kisam penpen a sem ahi hi.

Nu leh pa, ta nei (leh a nei lai ding khangnote) in lim takin ngaihsuthuai hi. ‘Thankhik ta neih,’ cih khat, nei napi neih zawh ciang mangngilh pah vingveng dan a, Pasian tung pana go (heritage) pen koih ding hi zenzen lo hi. Banah, tate a dingin nu leh pa pen etteh ding masapen ahih manin amaute zuih, sep, leh kalsuanzia dinga hoih lote zat hetloh ding ahi hi. Tuate, ‘tate adingin zong hoih lo hi’ cih thei napi a, i kideek zawh kei a, i zatzat or tua banga i nuntaktak leh, tate in hong etteh a, nu leh pate sep hoih lo, zat hoih lote hong sep/zat uh ciang midang mawhsak loin, ei, nu leh pa (a etteh pente uh) hang hi cih i saan/pom kisam hi.

Na tate hangin na lunggim hiam? Na tate nuntakzia hangin khasia in na kap hiam? Na tate hangin maizumna leh mindaina na thuak hiam? Lim takin ngaihsun in. Nang’ gamtatzia hong zuihna hanga tuate a tung hiam? Pasian lamah na makaih ngeiloh hangin tuate a tung ahizaw hiam? Na tate lampi maan a tot theih laiin hilh lo na hih manin tun hilh zawh nawnloh ding zahin a buaihuai hiam? Tua bang ahih leh zong nang mahmah kikhel-in Topa samin, Topa tungah ap-in, nuntakna a hei thei Pasian kiangah na ap ngei hiam? “Kei hang hi, kei ka kibawlphat kisam,” ciin nangmah mahmah pan kibawlphat kisam ahihna na phawk hiam? Phamawh kei, ciin Pasian tung pana hong pai go pen a thupina kimangngilh bawl zel ding maw? A gam leh a dikna (Mat 6:33) zong masa loin, ei deihna, hoihsakna leh nopsakna bek i thupingaihsut lua kha hiam?

Lai Siangtho sungah ‘Topa zahtakna pen pilna kipatna hi’ ci a (Late 111:10; Pau 9:10), Jeremiah laibu sungah, ‘Topa a muang mite thupha ngah hi a, amau (thupha ngah mite) pen guun gei a kisuan singkungte,  a zung tui omna ciang a thukpi sungah a tum bang hi a, tua singkungte pen nisa lua leh guahzuklohna hangin bangmah nawnkaina om loin a tehte hing denin, gah limci a gahkhia tawntung hi’ (Jer 17:7-8) ci hi. Tate makaih siamna ding pilna, tate tungah gahpha gahhoih gahkhia dingin zong Topa zahtakna, amah muanna kisam masa cih kilang hi.

Tate kep siam pen a haksa lua mahmah leh, mihing pilna leh siamna bek tawh kep zawh theih hi lo ding hi. Kem zo ning, pantah zo ning, mi lian mi thupi suaksak ning, ciin kuaman genkhol thei lo hi. Hoih tak leh pha taka Pasian deihna leh Pasian thu tawh makaih pen nu leh pate vaipuak (responsibilities) hi a, a gahkhiasak ding, a lawhcinna pen Pasian thuthu hizaw hi. Tua hi a, kician takin Lai Siangtho in, “Naupang khat a neu laiin lampi maan tawnsak lecin, a teek dongin lam pial nawn lo ding hi” (Pau 22:6) ciin hong hilh mah bangin, tua lampi maan/dik a tawnsak dingin nu leh pate i ci a dam hiam? Tua lampi maan pen i thei hiam? Tua dingin a kisam masapen Jesu i nei hiam?

  
~ T. Sawm Lian, Daihna Cabin

ACA-ETS, May 2016

3 comments:

  1. Thupi saam ei maw kasim khak hamphakisa lua ing

    ReplyDelete
  2. Thupi saam ei maw kasim khak hamphakisa lua ing

    ReplyDelete
    Replies
    1. Lungdam hang ei... Topan thupha hong pia hen.. Amen

      Delete