Thuthak (News)

Friday, July 12, 2013

HALLO ZOGAM – I

HALLO ZOGAM – I
(My Imagination)

Ka khualzin nading mun pen Zomite gam hi napi’n, “Kei pen tua munah a khualzin ding hi mawk veng e” ciin ka ngaihsutna-ah hong lut lak a, “Ahi thei ding mah hi e, minam khat pen mun khat bek, gam khat sung bekah teenkhop theih hi lo a, gam tuamtuamah nek le tak, sum le pai, pilna-siamna zongin pai kul a, tua munah innmun logam nei-in tensuak theih mah hi” ci-in keimah leh keimah ka kidawng kik hi.

Inn le lo nuasia-in, sep le bawl ding thupi a om hi tuan lo napi, mite in, “Zogam khangto mahmah ta” a cih uh mu nuam ngiata dingkhia ka hih manin, mun khatpeuhah ka giak a, khua khat le nih ah zan nih/thum ka tam zongin phamawh lo hi. Ka theihnop leh muhnop teng enin, Zomite nuntakzia mahmah a mu nuam ka hih manin nai ka bulh tei hangin ni pen ka ki-uksak lua kei hi. Sak le khang, sim le mal a om Zomite, ‘eima buai tekin buaiin, thu zong kikumkhawm man lo a beisa huna kalsuanna hangin minam in thuak mahmah’ cih pen ka ngaihsutna ah lian mahmah hi.

Mawtaw tung panin ka khuadak khiat leh a mun le mual ka theihcian mahmah ahi Ciau lui ii hal khua nihte na thupi lua mahmah ta a, Kawlgam leh India gam sumbawlna pen neu nawn het lo cih kithei pah hi. Mawtaw hoih nono tai ziahziah a, haksatna leh sum deih luatna hanga vai nawngkai om loin, India gam leh Kawlgam lama mipite leh galkapte zong diktat mahmah uh hi.

Ciau lui ka kan khit ciangin mun khatah, “Kong Muak Uh Hi” ciin signboard lianpi khat Zolai tawh a kigelh na kisuang a, anuaiah Zomi Khangno Kipawlna, Ciau, Zogam cih na om hi. “Aw, hih banga suan ding pen a kilawm mahmah khat hi” ciin ka ngaihsun a, tua ka et laitakin mawtaw khatin hong taipel vat a, tua mawtaw ka et leh a mawtaw nambat zong  ZM  15-0765 cih a kisuang ka mu hi. Ka kianga pa kiangah, “Hua ‘ZM’ kici pen bang cihna hiam?” ci-in ka dot leh thei lo taktak dingin hong um lo ahi diam, “Zogam Mawtaw” hong ci ziau hi. “Aw, tua bang kingah maw” ciin lungnuam takin hi maw, hi lo cih thei loin ka mawtaw tuan nading counter ka zuan hi.

Counter a tu nungak a mel hoih mahmah Zomi nungak dinga kilawm mahmah khatin, Zopau siang sitset tawh pau dang kihel het loin hong hopih a, “Nang nu aw, kong upmawh mah bangin Zomi na hi mah ve maw” ci-in, Tedim lam zuan ding mawtaw a om leh omloh ka dong a, “Bang mawtaw ah tuang nuam na hiam?” cih hong dot ciangin nidanga ka pai lai mah bangin mawtaw deihtel ding a om lo ka sakna thu ka phawk vat a, “Aw, a tutna a nop peuhleh a pai masasa ding hi lel e” ciin ka dawng hi. Sum ka kipiak khit ciangin mawtaw pai hun nai tuan lo ahih manin niangtui dawn dingin niangsai ka zuat leh ka paina lampi a inn khat tungah Zomi Siamsin Kipawlnate zum khat na om a, a lang lamah Zomi Khangno Kipawlna leh tua pana gamla het lo khatah Zogam kumpi tawh a kizom zum pawlkhat ka mu hi.

Tua ka paina lampi pen a minthang mawh lo Rih Li paina lampi hi a, a nung ciangin hih Rih li pen nakpi takin kipuah ahihna leh, kha mi pawlkhat ading bangin nisimin siansuah a kul den ding bang hi-in kigen hi. Sum le pai, zu le sa tawh kidiahin, gam khangto dangte mah bangin casino nadongin om mawk hi. A diakin Mizogam lam panin mihau pawlkhat adingin mun nuam mahmah hi a, tua teng mah pen Rih leh a kiima omte adingin sum muhna hoih mahmah ahi hi. Tua kiim a omte adingin bel, Mizogam sunga zu khaamna, Mizoram Liquor Total Prohibition Act kici pen a kiphait ding lauhuai mahmah hi. Tua MLTP thukhun pen kiphiatin, Mizogam sungah suakta takin zu kizuak mawk leh, Rih kiima omte adingin nekzonna buaihuai mahmah kha ding hi. Bang hang hiam cih leh, Rih mu nuam ngiat a pai sangin, Rih kiim a omte duh mana pai tamzaw mawk hi!

Niangtui dawn dingin niangtui sai sungah ka lut leh, nidang bang loin Kawllai a kisuang ziazua muh ding om lo a, menu kigelhnate zong Zolai vive kizang hi. Pawlkhat Mikang lai tawh a kigelh om a, lamdang sa-in, pusuak kikin a sai min ka et kik leh “Ngeisok Niangtui Zuakna” na kici hi. “Hih Ngeisok cih mawk, van zuakna minin zang maw” ciin ka ngaihsun a, Zomite adingin manpha mahmah, etlawm mahmah ahih manin zat theih zatmawh in a kizang himai in teh maw, ciin ka ngaihsun hi. Tua banah, kum 2013 June kha a Tedim khuapi a ‘Zosuan Tuailai Khawmpi’ hun a, Zomi Innkuan, Singaporete hanciamna tawh a kibawl hunin, vai thupi tampi a kigeelte banah, tua khawmpi neih zawh kum 10 khit ciangin Kawlgam bupah Zomite pen Mikang pau a siampen hi dinga a hanciamna uh lawhcing mahmah hi kha ding hi, ci-in, Zopau tawh a kigelh lo khempeuh phial pen Mikanglai (English) tawh kigelh ahih manin lamdang ka sa a, khantohna pen damdamin a piang ahih manin thuakzawhna tawh ngakzawh zong a kisapna om a, ngaklah luat mana minam sung kiselsel leh kihawmthawh luatna pen phatuam tuan lo hi, cin ka ngaihsun hi.

“Bang niangtui duh na hia, ko kiangah ningtui nong dawn manin lungdam mahmah hi” ci-in hong vaimuak Zomi nungakte in hong tawldamsak mahmah pah a, “Zo niangteh tawh a kibawl niangtui leh tangho kan hong pia ve maw” ciin ka vaikha hi. Sawt loin hong tung pah a, dawn/ne pah samsamin, mawtaw pai hun dek mawk ahih manin ka niangtui dawnna man ka pia pah hi. “Nong pai kik ciangin hong khawl kik in maw, lungdam mahmah ung” ciin sumnen hong kik kawmin niangtuisai neinu in lungdam hong koh khit ciangin, ka mawtaw tuan nading zuanin ka pai pah vingveng a, lawmte kim khinin, pai hun ding nai cingta ahih manin mawtaw tungah ka kahto hi. Hmmm….., ka tutpih ding a thei khol hi leng, den pekin niangtui dawn loin mawtaw tungah tu khin kha ding hi veng…….

Zoplai ding………….

No comments:

Post a Comment